ነቲ BIG BANG ፈጺሞም ተስፋ ኣይቆርጹን እዮም።

ነቲ BIG BANG ፈጺሞም ተስፋ ኣይቆርጹን እዮም።

ንቢግ ባንግ ተስፋ ኣይቆርጹን እዮም።

1 - ዘይፍለጡ ባእታታት ወይ ንኡሳን ባእታታት ምፍንጃር፤

2 - ኣብቲ ንጽልነት ነጥቢ ኣዝዩ ልዑል ሙቐት፣ ካብ ዝኾነ ክሕሰብ ዝኽእል ዝለዓለ ሙቐት፤

3 - ምፍንጃር ስዒቡ ምፍጣር ንጥረ ነገራትን ተረፍ ድሕረ ባይታ ጨረርታን፤

4 - ምፍጣር H ኣቶማትን ኤሌክትሮናትን፤

5 - ምምጻእ ፎቶናት፣ ንጥረ ነገርን ኣንቲማተርን፤

6 - ዝተሰፍሑ ጋዛት ክዝሕሉ ጀመሩ፤

7 - ሕግታትን ፓራሜትሪክ ሓበሬታን ዝፈጥር መድረኽ ይዘልል፡ ጅምላ፡ ክብደት፡ ሙቐት፡ ኤሌክትሪካዊ ፊልድ፡ ማግኔታዊ ፊልድ፡ ስሕበት ፊልድ።

8 - ብዘይተሓሰበ መንገዲ ዘይተመሳሳሊ ምፍጣር ደበናን ዝተበተኑ ንጥረ ነገራትን፤

9 - ምእካብን ምትእኽኻብን ልዑል ፅዕነት ጅምላ ዘለዎም ፕሮቶስታር ዝፈጥሩ ጋዛት፤

10 - ኣብ ውሽጢ እቲ ናብ ዓበይቲ ከዋኽብቲ ዝቕየር ጅምላ ኒዩክለራዊ እቶን ርያክተር ምንዳድን ብባዕሉ ምውላዕን፤ 11 - ኣብ መንጎ ጸቕጢ ጋዝን ሓይል ስሕበትን ዘሎ ሚዛን ንጽህና ናይቲ ኮኾብ የረጋግጽ፤

12 - ኣብ መንጎ ውሽጣዊ ስሕበትን ውሽጣዊ ጸቕጢ ፕላዝማን ዘሎ ሚዛን ምዝራግ ሱፐርኖቫ ይፈጥር፣ እዚ ድማ ምስፍሕፋሕን ምፍንጃርን ኮኾብ እዩ፤

13 - ንፒሪዮዲክ ሰንጠረዥ ዝፈጥር ንጥረ ነገር ካብ ምጥፋእ ከዋኽብቲ ምስጓግ፤

14 - ገለ ካብዞም ዝተበላሸዉ ከዋኽብቲ መሊሶም ይጽንበሩ፣ ጋዛቶም ተኣኪቦም ኣብ ዘለኣለማዊ ዑደት ሓደስቲ ከዋኽብቲ ይፈጥሩ።

ጸገማት፤

1 - ኒዩክለራዊ ዓይነት ምላሽ፡ እቶም ኒውክለሳት ክጋጨዉ፡ ነቲ ድኹማትን ሓያላትን ኒዩክለራዊ ሓይልታት ክለቅቕ ዝኽእል ቀስ ኢሉ ክኸውን ኣለዎ።

2 - እቶም ንጥረ ነገራት ብቕልጡፍ እንተወጺኦም ኒዩክለራዊ ሰንሰለታዊ ምላሽ የለን፤

3 - እቶም ንጥረ ነገራት ኣዝዮም ቀስ ኢሎም እንተወጺኦም፡ ኒዩክለራዊ ጸዓት ንምፍናው እኹል ምግጫው ኣይክህሉን እዩ፣ ምትሕውዋሱ ወይ ምብትታን ናይቲ ኒውክለስ፤

4 - እቶም ተዋሃሂዶም ከዋኽብቲ ዝፈጥሩ ሞለኪዩላት ጋዝ ምስ ሕጊ ጋዛት ክጋጮ ኣይክእልን፤ ስለዚ ዝኾነ ጋዝ ብዘይ ኣድያባቲክ ስራሕ ብባዕሉ ኣይወሃሃድን እዩ። እቲ ዘድሊ ሓይሊ ስሕበት፡ ምስ መትከል ኤንትሮፒ ዝጋጮ፡ ድንገታዊ ስራሕ ምግባር ምኾነ።

5 - በዚ ኸምዚ፡ እቶም ዝፍለጡ ፍንጀራታት ብሓፈሻ ኣዝዮም ቀስ ዝበሉ፡ ኣዝዮም ትሕቲ ሓደ ሚልዮን ፍጥነት ብርሃን፡ ከምኡ’ውን ከፊላዊ ኮይኖም፡ ትሕቲ 50% ካብቶም ነቲ ፍንጀራ ዝፈጥሩ ነታጒ ባእታታት ይበልዑ፡ ብሰንኪ ሕጊ ዕቃበ ጅምላ።

6 - ኣብቲ ዓቢ ምፍንጃር ዝተፈጸመሉ እዋን፡ እንታይነት ናይቶም ዝነበሩ ጸዓትን ንጥረ ነገራትን ዝገልጽ ፊዚክስ የለን። ኣብዚ ዝሳተፉ ዓይነታት ባእታታት፡ ንጥረ ነገራት፡ ጸዓት፡ ሙቐትን ሕግታት ፊዚክስን ብሳይንስ ፍጹም ኣይፍለጥን።

መደምደምታ፥

ክልሰ ሓሳብ ቢግ ባንግ ምትላል እዩ፤

ሀ) ብፍልስፍና፣ ምኽንያቱ ብዘይ ናይ መጀመርታ ጠንቂ ምኽንያታዊነት ስለ ዝፈጥር፤

ለ) ኣብ ተርሞዳይናሚክስ ኣካላዊ ምትላል፤

ሐ) ኬሚካላዊ ምትላል፣ ምኽንያቱ እቶም ኬሚካላዊ ባእታታትን ዓይነት ምላሽን ስለዘየለልዮም። መ) ዘይተረጋገጸ መግመቲታት ዘለዎ ኣምር ምትላል፡ ከም፡ ልዕሊ ዓቐን ዝቕባበ፡ ጸሊም ነገር፡ ንጽልነት፡ ደረት ኣልቦ ጽቕጥቕጥ፡ ጸሊም ጸዓት – ኩሎም ዘይፍለጡን ዘይከኣልን ባእታታትን መለክዕታትን፡ ምኽንያቱ ስለዘየለዉ።

Roberto da Silva Rocha, professor universitário e cientista político