ዲጂታላዊ ተጽዕኖ ፈጠርቲ

ዲጂታላዊ ተጽዕኖ ፈጠርቲ

ኣብ 1994፡ ምጅማር ንጥፈታት ኢንተርነት ኣብ ብራዚል፡ ሰባት እንታይ ምዃኑ ከይተረድኡ ዓበይቲ ዶመይናት ክምዝግብ ፈቲነ፡ ስለዚ ብመንገዲ FAPESP ኣቢለ ልዕሊ 50 ኣስማት ጎይየ ኣመዝጊበ፡ እዚ ድማ ቢልዮናት ርያል ሃብቲ ዝገብረኒ እዩ፡ ምኽንያቱ “PIZZA.COM”፡ “AUTOMÓVEL.COM”፡ “JESUS ​​CRISTO.COM”፡ “JESUS ​​CRISTO.COM” ዝብል ዶመይን ናይ ምሻጥ ልዑል ተኽእሎ ስለ ዝነበረ፡ ከምቲ ትርእይዎ ዘለኹም ኣብ ኢንተርነት ራእይ ዝነበሮ ሰብ እየ ነይረ ቅድሚ ኩሉ ሰብ ኣብ ንግዳዊ መርበባቱ ክፈጥሩ ንግዳዊ ዶመይናት ዘድልዮም ቅድሚ ኩሉ ሰብ ኢንተርነት መጻኢ ናይ ኩሉ መራኸቢ ብዙሃን ምዃኑ ምግንዛቡ፡ ናይ ወረቐት ጋዜጣታት፡ ናይ ወረቐት መጽሔታት፡ ፈነወ ቲቪ፡ ሲነማ፡ ፖስታን ቴሌግራፍን፡ ቴለግራማት፡ ማሕተም ፖስታ፡ ካርድታት ልደትን ሓድሽ ዓመትን፡ እዚ ኩሉ ክጠፍእ ምዃኑ ፈሊጠዮ ነይረ።

እቲ ኣቐዲመ ዘይረኣኹዎ ነገር እንተሃልዩ፡ እቶም ቀዳሞት ገበነኛታት፡ ብርሑቕን ብናይ ሓደ ዓለምለኻዊ ዘይተማእከለ መርበብ ሓበሬታ፡ ብናይ ሓደ ዓለምለኻዊ ዘይተማእከለ መርበብ ሓበሬታ፡ ብቐሊል ናይ ዴስክቶፕ ኮምፒተር፡ ወይ ብኖትቡክ፡ ወይ ብኖትቡክ፡ ወይ ብኖትቡክ፡ ወይ ኖትቡክ፡ ወይ ብኖትቡክ፡ ካብ ሃገሮም፡ ግዝኣቶም፡ ኮሙንኦም፡ ጎደናኦም፡ ጎደናኦም፡ ገዝኦም ከይወጹ ካብ ሃገሮም፡ ካብ ግዝኣቶም፡ ካብ ኮሙንኦም፡ ካብ ጎደናኦም፡ ካብ ገዝኦም ከይወጹ ንርክባት ብኢንተርነት ክድግፉን ክረኽቡን ዝፈጥሩዎ ዝነበሩ ብዝሒ ምትላል እዩ። ፣ ንሰባት ንምትላል መጻወድያ ከእቱ ይኽእል እዩ።

ናይ ኮምፒተር ቫይረሳት ተራእዮም፣ ንሳቶም ንሶርስ ኮድ ናይቲ ኦፐሬቲንግ ሲስተም ዝኽተሉ ንኣሽቱ ጋጀት እዮም፣ ሓደ ሓደ ግዜ ድማ ኣብ ክንዲ ገለ ኣፕስ ብምውሳድ ብዘይፍላጥ ናብቲ ናይ ምፍጻም ፈትሊ ብምእታው ናይ እንቋዕ ሓጎሰካ መልእኽቲ ጥራይ ንምርኣይ፣ ንሱ ድማ ናይ መጀመርታ ናይ ኮምፒተር ቫይረስ እዩ ነይሩ ብናይ ዶስ ኦፐሬቲንግ ሲስተም ፕሮግራመርስ ዝተኣታተወ፣ በቃ ንጹህ ዋዛ ንመጀመርታ ዓመት ናይ ውልቃዊ ኮምፒዩተራት ንምጽንባል፣ ካብዚ ንጹህ ዋዛ እቲ ቀዳማይ ቫይረስ እዩ ተወሊዱ መሓዛ ኮይኑ ሰባት ከይፈለጡ ካብ ሓንቲ ኮምፒተር ናብ ካልእ ኮምፒተር ሓሊፉ።

ሎሚ ገበነኛታት ሳይበር፡ ኣብ መላእ ዓለም ንውልቃዊ ኮምፒዩተራት ዝተለለዩ ልዕሊ 800 ሚልዮን ቫይረሳት ንምሃድን፡ እቲ ግዙፍ ኢንዱስትሪ ጸረ ቫይረስ ብተዘዋዋሪ ተሓተትቲ እዮም።

ግን፡ ደረጃ ንጽህናን ጸጋታትን መጭበርበርቲ ኣብ ኢንተርነት ዝያዳ እናተራቐቐ ይኸይድ ስለ ዝነበረ፡ እተን ቀዳሞት ማሕበራዊ መራኸቢታት ከም በዓል ኦርኩት፡ ከምኡ’ውን ካልኦት ብዙሕ ዘይፍለጣ፡ ኣብተን መርበባት ብዝበዝሐ መጠን፡ ካብ መላእ ዓለም ዘይፈልጥዎ ሰባት ብምውሳኽ፡ እቲ ዝርዝር ተኸታተልቲ ንቐጥታዊ መልእኽቲ መወዓውዒታት ዕዳጋ ክቐርብ ከም ዝኽእል ክግንዘባ ምስ ጀመራ፡ ኣብ መጀመርታ፡ እቶም ዓበይቲ ዝርዝር ብመንገዲ ስፓም ዝርዝር ዝምርምሩ በላሕቲ መደባት ይቕረጹ ነይሮም፡ እዞም ብሚልዮናት ዝቑጸር ኣድራሻታት ዘለዎም ዝርዝር ናብ ሰባት ዕዳጋ ይቐርቡ ነጋዶ ድማ ሚልዮናት መወዓውዒታት ይሰዱ ነበሩ ፣ ኣብኡ ግን ደው ኣይበሉን።

ባንክታት ጫካታት ስማርት ሞባይላት ተራእዮም እቶም ስማርትፎናት ዝበሃሉ ኢንተርነት ክረኽቡ ዝጀመሩ፡ ድሕሪኡ፡ ኣብ ርሑቕ ቦታታት ከም ህንዲ፡ ቬትናም፡ ከምኡ’ውን ካልኦት ቦታታት ዝነበሩ ሰባት ብሚልዮናት ዝቑጸር ላይክ ዝሸጡ ኩባንያታት ተቖጺሮም ናብ ናዕበኛታት ማሕበራዊ መራኸቢታት እዞም ሰባት ተቖጺሮም ከም ዝፈትዉ ኣሽሓት ሞባይላት ጎኒ ንጎኒ ኣብ መደበር ጋዜጣ ተቐሚጦም ቁጽሪ ምምላስ ብኣርቲፊሻል ክውስኹ፡ እዞም ሻምፕዮን ተኸታተልቲ ኣብ ኢንተርነት ኣብ ሓጺር ግዜ ፍሉጣት ኮይኖም ደረፍቲ፡ ምስ ጃስቲን ቢበር፡ ቀዳማይ መድረኽ Youtube ስለዚ ኣብቲ no if they buy more likes, ብኢድ ብሕማቕ ክፍሊት ዘለዎም ባሮት ኣብ ህንዲ ዝጸሓፍዎ ቦታ በጺሕና፡ ሕጂ ዲጂታላዊ ሮቦታት ከምኡ ይገብሩ።

ስለዚ እዚ መሳርሒ እዚ ከይተዓዘበ ኣይከደን፣ እተን ኩባንያታት ባዕለን ላይክ ናይ ምቁጽጻር ዓቕሚ ተገንዚበን shadowbaning ጀሚረን፣ እዚ ድማ ቁጽሪ ናይ ካልኦት ሰባት ፖስት ክርኢ ዝኽእል ሰባት ምድራት ዝሓዘ እዩ፣ ሕጂ ዝኾነ ሰብ ብዙሕ ክረአ ዝደሊ ኣብ ምሉእ ኔትወርክ ክረአ ክኸፍል ኣለዎ።

ሰባት ንዓወት ክጎዩ ንምትብባዕ፡ እተን መርበባት ብ“ፔኔታ ኣዙል” ኣርቲፊሻል ሂት ይፈጥራ፡ ከምኡ’ውን ካልእ ፍጹም ዕሽነት ዝመልኦ ነገራት፡ ሰባት 1 ሚልዮን ላይክ ዘለዎ ቡምባ ምስ ተፈንጀረ እሞ ድሕሪኡ ሓደ ኤምሲ ወይ ዘይፍለጥ ስነጥበባዊ ካብ ዘይነበረሉ ቦታ ወጺኡ ናይ ዓለም ፍሉጥ ሰብ ክኸውን ከሎ ይኣምኑ፡ ከም ኣኒታ፡ ከምኡ’ውን ጆጆ ቶዲንሆ፡ ትኽ ኢሎም ካብ ምግላል ንቕጽበታዊ ዓወት፡ ፒኤስኣይ ካብ ደቡብ ኮርያን ክንደይ ከም እንታለል ፈጺምና ኣይንፈልጥን ኢና። እቲ ናይ ሓሶት ዜና መርበብ ሓበሬታ።

Roberto da Silva Rocha, professor universitário e cientista político