ዩክሬን ኣብ ፖሎ ደቂ ኣንስትዮ ድያ ነይራ?

ዩክሬን ኣብ ፖሎ ደቂ ኣንስትዮ ድያ ነይራ?

እቲ ናይ ምትላል ጸወታ ቁሩብ ናይ ጆን ቮን ኒውማን ናይ ጸወታ ክልሰ ሓሳብ ኣለዎ፤ ዩቲሊታሪያናውያንን ክላሲካውያንን ስነ-ቑጠባውያን ነዚ ክልሰ-ሓሳባዊ ኣረኣእያ ከም ትንተናዊ መሳርሒ ይጥቀሙሉ፣ ምስ ኩሉ እቲ ንዝኾነ ክልሰ-ሓሳባዊ ዓውደ-ጽሑፍ ዝምልከት መዳያት፣ ኩነታት ሴትሪስ ፓሪቡስ እንታይ ማለት እዩ፣ ምቕላልን ግቡእ ምንካይን ርጡብነትን ተቐያየርቲ፣ ነፍሲ ወከፍ ኣገባባዊ ተመራማሪ ብዛዕባ እቲ ዝገብሮ ምጉዳል መስርሕ ርእዮተ ዓለም ይፈልጥ እዩ። ንክውንነት ምብዛሕ ዘይኮነስ፡ ንገለ ክፋል ናይቲ ዝተሓላለኸ ክውንነት ኣድማስ ዳግማይ ንምህናጽ እንኮ ሰብኣዊ መገዲ እዩ።

እዚ ክበሃል ከሎ፡ ምትላል ክልተ ወገን ኣለዎ ዝብል ጽሑፍ ኣሎ፡ ኣንስታዊ ወገንን ተባዕታይ ወገንን።

እቲ ኣንስታዊ ዓንዲ ነቲ ጓል ኣንስተይቲ ኣብ ረቂቕን ምምሳልን ጸወታ ትስሕበሉን እቲ ካልእ ወገን ድማ ካብቲ ኣንስታዊ ዓንዲ ዝቐርብ ዕድመ ከይተራእየ ነቲ ኩነታት ክግንዘቦ ዘድልዮን ወገን ምትላል ይውክል።

ማቺዝሞ ዝበሃል ነገር የለን፣ እቲ ኣንስታዊ ወገን ኣብቲ ዝምድና ተበግሶ ፈጺሙ ዘይወስድ መሳጢ ተሓላቒ ወገን ክኸውን ኣለዎ፣ እዚ ድማ ብሰንኪ ካልእ ሕጊ ቀረብ ሓደ ፍርያት ወይ ኣገልግሎት ንታሕቲ ዝኸይድ መስመር ዘመልክት ሕጊ ርእሰማላዊ ዕዳጋ እዩ። እቲ ኣቕራቢ ኣብ ዝለዓለ ዋጋ ተመርኲሱ ዝጨረተሉን እዚ ዋጋ እዚ ድማ ክሳብ ኣብ ዋጋ ዕዳጋ ዝበጽሕ ቁልቁል ዝወስድ መስመር ክኽተል ዝፍትን ኮይኑ ነቲ ትራንዛክሽን ብርትዓዊ ዋጋ ብኣድማዒ መንገዲ ንምዝዛም እዩ።

እቲ ዓዳጊ ክደሊ ከሎ፡ ነቲ ውዕል ንምዕጻው ዝወሓደ ዋጋ ይደሊ፡ ኣብ ግምት ብምእታው፡ እቶም ቅድመ-ምድላዋት።

ኣብቲ ኣብ መንጎ ዓዳግን ሸያጥን ዝካየድ ርክብ፡ ኣብቲ ናይ መጀመርታ ቅድመ-ምድላው ዝገብሮ ዝነበረ ቁልቁል ዝወረደ መስመር ዝለዓለ ዋጋ ንምርካብ ምድላይ ንረብሓ ሸያጢ ክኸውን ይኽእል እዩ፡ እቲ ሸያጢ ድማ ንመደምደምታ ናይቲ ውዕል እንተተቐቢሉ እቲ ዓዳጊ ዕጉብ ይኸውን። ብሰንኪ ብልጫ ናይቲ ዝተሓተ ዋጋ ምስቲ ዝተሓተ ገደብ ክነጻጸር ከሎ እቲ ሸያጢ ነቲ ውዕል ብምዝዛም ነቲ ውዕል ክዛዝሞ ፍቓደኛ ምዃኑ።

ስለዚ፡ ኣብ ዕዳጋ ቀረብን ጠለብን ዝትግበር ክልሰ-ሓሳብ ጸወታ፡ እታ ጓል ኣንስተይቲ ዓንዲ ቅድመ-ምድላው ክትገብር ክትመስል ከም እትቑጠብ ዘመልክት ኮይኑ፡ ምዝውዋር ዓቕማ ግን ነቲ ካልእ ኣብ ምትላል ጥራይ ዝተሓጽረ እዩ፡ ምእንቲ ኣብቲ ጠለብ ዓንዲ ክትጸንሕ፡ እንተዘይኮይኑ ዋጋ ናይቲ ጓል ኣንስተይቲ ዓንዲ ናቱ ይንኪ ዋጋ፡ እዚ ድማ እታ ሰበይቲ ንጡፍ ተበግሶ ምስ እትወስድ፡ ብመሰረት ሕጊ ቀረብን ጠለብን ኣብ ዕዳጋ ብኡንብኡ ንወዲ ተባዕታይ ዓንዲ ዘለዋ ዋጋ ይንኪ።

እቲ ኣንስታዊ ዓንዲ ነቲ ተባዕታይ ዓንዲ ናብቲ ንጡፍ ተራኡ ብምምጻእ ነቲ ምቕራብ ክሓብኦ ይደሊ፣ እቲ ንጡፍ ተራ ናይቲ ተባዕታይ ዓንዲ ድማ ነቲ ወዲ ተባዕታይ ኣብ ሓይሊ እወ ጥራይ፣ ሓይሊ ናይቲ ኣንስታዊ ዓንዲ ድማ የቐምጦ to ኣብ ሓይሊ ወገን ቁ.

እታ ሰበይቲ ኣይፋል ናይ ምባል ሓይሊ ኣለዋ፣ በይና፤ ሰብ ድማ እወ ንሱ ጥራይ እዩ ናይ ምባል ሓይሊ ኣለዎ።

ቅድሚ ኲናት ምስ ሩስያ ዩክሬን ዘጋጠማ ሓድሽ መንግስቲ ዜለንስኪ ንሃገራ ዩክሬን ናብ ሕብረት ኤውሮጳ፡ ሕብረት ኤውሮጳን ኔቶን ድርብ ምእታው ምስ ሓተተ፡ ኪዳን ሰሜናዊ ኣትላንቲክ፡ ዩክሬን ኣብ ምድብ ደቂ ኣንስትዮ ጸኒሓ፡ ስለዚ ድማ ኣብ ሕብረት ኤውሮጳን ኔቶን ዋጋኣ ኣጉዲላ፡ ንኔቶን ሕብረት ኤውሮጳን ብልጫታት ምእታዋ፡ ወይ ጉድለታት ምስሓብ ክግንዘቡ ብምግባር ጥራይ ከተስሕቦም ይግባእ።

ብሰንኪ ዩክሬን ዘቕረበቶ ዕድመ፡ ሕብረት ኤውሮጳን ኔቶን ዋጋ ዩክሬን ኣውሪዶም ኣብ ዓንዲ ተባዕታይ ዘለዉ ኮይኑ ተሰሚዕዎም።

ወተሃደራዊ ስርሒት ሩስያ ምስ ተጀመረ፡ ሕብረት ኤውሮጳን ኔቶን፡ ዩክሬን ዘቕረበቶ ዕድመ ካብቲ ዩክሬን ካብ ክፍሊ ደቂ ኣንስትዮ ምውጻእ ኣብ ዘይግቡእ ግዜ ዘፍረየቶ ምጉዳል ዋጋ ኣዝዩ ዝዛይድ ምዃኑ ተገንዚቦም።

Roberto da Silva Rocha, professor universitário e cientista político