އެމެރިކާގެ ސިޔާސީ ސަގާފަތް ޑިސިފަރ ކުރުން

އެމެރިކާގެ ސިޔާސީ ސަގާފަތް ޑިސިފަރ ކުރުން

މަޓޫޗީ، ޕަސްކުއަލީ އަދި ބޮބިއޯގެ ސިޔާސީ ބަސްފޮތުގައިވާ ގޮތުން އެމެރިކާގެ ސިޔާސީ ނިޒާމު އެކުލެވިގެންވަނީ އެމެރިކާގެ ޤައުމު ހިންގާ ބާރުތަކުގެ ކޮންސަރޓަށް ނުފޫޒު ފޯރުވައި ކަނޑައަޅާ ޖަމާޢަތްތަކުގެ ބާރުތަކުން އުފެދިފައިވާ ޕޮލިއާޗީ ކިޔާ އެލައިޓްތައް އެއްކޮށްލާ ޑައިނަމިކްސްގެ ސެޓުންނެވެ މަތިންދާބޯޓެއްގެ އޮޓޮމެޓިކް ޕައިލެޓެއް ފަދައިންނެވެ.

މި ކޮންސެޓް އުފެދިފައިވަނީ ބޮޑެތި ބޭންކިންގ ނިޒާމުތަކުން، ތެލުގެ ދާއިރާގެ ކެޕިޓަލިސްޓުން، އަސްކަރީ އިންޑަސްޓްރިއަލް ކޮމްޕްލެކްސް ދާއިރާއިން، މިއުޒިކަލް، ޕާފޯމިންގ އަދި ފިލްމީ އާޓްސް (ވީޑިއޯ އަދި ފިލްމު) ގެ ސަގާފީ ޕްރޮޑަކްޝަން ނިޒާމުގެ ކެޕިޓަލިސްޓުން، ބޭންކިންގ ޚިދުމަތްތަކުގެ ދާއިރާއިންނެވެ , މި ބާރުތަކުގެ އިންތިޒާމު ޕްރޮޖެކްޓް ކުރެވިފައިވަނީ އެންމެ ބޮޑު ދެ ޕާޓީ ފްރަންޓަށް ނަން ދީފައިވާ: ރިޕަބްލިކަން ޕާޓީއާއި ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީއަށެވެ.

މި ގްރޫޕްތަކުގެ ތެރޭގައި ފިކުރުގެ ހަތަރު ކަރަންޓެއް ހުރެއެވެ: ޕެރިސް ކޮމިއުންތަކުގެ ނަޒަރިއްޔާތާއި އިނގިރޭސިވިލާތުގައި ފަލަނާސްޓަރީސްގެ ތަޖުރިބާތަކާއެކު މޭފްލާވަރ ތިރީސް ކޮލޯނީއަށް ފޭބި ފަހުން ރަށްރަށުގެ ކޮމިއުންތަކުގެ ނިޒާމުތަކުން ސަލާމަތްވި ކޮމިއުނިސްޓުންނެވެ ، ފޭބިއަން އާއި އެމީހުން ޕްރޮޓެސްޓެންޓިޒަމް އާއި ރަށްރަށުގެ ކޯޕަރޭޓިވް ކޮމިއުނިޓީތަކާއި ކޮމިއުނިޓީ އަދި ކޮމިއުނިޓީ ސިސްޓަމްތައް އެއްކޮށްލިއެވެ.

އަނެއް ގްރޫޕުން ގްރޭޓް ލޭކްސްގެ އާބަނައިޒްޑް ސަރަހައްދު ތަރައްގީ ކުރިއިރު، ނިއުޔޯކް ފަދަ ސިޓީތަކުގައި ޖަރުމަނާއި އިޓަލީ އަދި އިނގިރޭސިވިލާތުން ހިޖުރަކުރި މީހުންގެ ރާޅާއެކު ކެޕިޓަލިސްޓް ޚިޔާލުތަކާއެކު އައިސް ސްޓޮކް އެކްސްޗޭންޖްތަކުގައި ހިއްސާތަކުން ލިމިޓްކޮށްފައިވާ ކުންފުނިތައް އުފެއްދި އެވެ ހުވަފެން އެމެރިކާ މަސައްކަތް ކުރަން ނުޖެހި ޝައްކުތަކުގެ ތެރެއިން މުއްސަނދިވެ، 1929 ވަނަ އަހަރުގެ މުސީބާތާއި، ޝައްކުތަކުގެ އުސްމިނާއި، މާލީ ބުރުގާތަކުގެ މޮޔަކަން ކުރިމަތިވި؛ ފުރަތަމަ 1929 ވަނަ އަހަރު، ދުވަހަކުވެސް އެންމެ ފަހުން ނުވާނެ، ތެލާއި، ރޭލްވޭއާއި، ފެކްޓަރިންގ ކުންފުނިތަކާއި ކަރުދާސް ބްރޯކަރުންނާއި، އިންވެސްޓްމަންޓް ބޭންކުތަކާއި، ދަގަނޑާއި ރޭލު ސިނާޢަތްތަކާއި ފޯޑް މޮޓޯސްއާއެކު ކާރު އުފެއްދުން ފަދަ ގިނަ ވިޔަފާރިތަކާއެކު ޝައްކު އުފެދުނެވެ.

ދެން، ބޮޑެތި ދެ ޕާޓީ އެތެރެއިން ބެހިގެން ދިޔައީ އަބަދުވެސް އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކަށް ތަފާތު ނުވާ ހަތަރު ގްރޫޕެއްގެ މެދުގައި، ގްރޫޕް ކޮމްޕޮޒިޝަން އާއި އެކު: ކޮމިއުނިސްޓުންނާއި، ކެޕިޓަލިސްޓުންނާއި، ސޮވަރިނިސްޓުންނާއި، ގްލޯބަލިސްޓުންނެވެ.

ކޮމިއުނިސްޓުން އެންމެ ބޮޑަށް ފެންނަނީ ލިބަރަލް ޑިމޮކްރެޓިކް ޓެންޑެންސީއެއް އޮންނަ އިންސާނީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދޭ ޔުނިވާސިޓީތަކުގެ ތެރެއިންނެވެ؛ ކެޕިޓަލިސްޓުން ފޯކަސްކުރީ ޔޫއެސްއެސްއާރުގެ ކުންފުނިތަކަށް ވެސް ފައިނޭންސް ކުރި މަލްޓިނޭޝަނަލް ކުންފުނިތަކަށް، ނާޒީން، އަދި ޗައިނާއަށް ޓާންކީ އަށް އަސާސީ ސިނާއަތްތައް ބަދަލުކުރުމަށް ބެޓް ކުރި އެވެ ރިވަރސް އިންޖިނިއަރިންގ؛ ގްލޯބަލައިޒްޑް ނިޒާމުގައި މަރުކަޒާއި ޕެރިފެރީއާ ދެމެދު ބައިނަލްއަގްވާމީ ވަޒީފާ ބަހާލުމާއެކު ދުނިޔޭގެ ނިޒާމުގެ ވަލަރސްޓައިންގެ ނަޒަރިއްޔާތައް ގަބޫލުކުރި އޭގެ އުފެއްދުންތެރިންނަށް ވުރެ ކުރިއަރާ ނެޓިވް އަދި ކޮޕީ ޓެކްނޮލޮޖީ އުފެއްދުމުގެ ހައިރާންކަމާއެކު ހީވެސް ނުކުރާ ނަތީޖާއެވެ.

މި ހަތަރު ޖަމާޢަތް ކޮންމެ ޕާޓީއެއްގެ އެތެރެއާއި ބޭރުގައި ހަނގުރާމަކޮށް ކުރިމަތިލާއިރު އެމެރިކާގެ ސިޔާސީ ކޮންމެ ދުވަސްވަރެއްގައިވެސް ފެންނަނީ ޑަބަލް ސްޓޭންޑަރޑްސް ކިޔާ ފުރުސަތު ހޯދުމާއި ޔުޓިލިޓީރިއަން އަޚްލާޤުގެ އޮޅުންބޮޅުންގަނޑެއްގެ ގޮތުގައެވެ އެންމެ ފަހުން ވެރިކަމަށް އަންނަ ޖަމާއަތްތަކުން އެމީހުންގެ މަޝްރޫއު ލާޒިމު ކުރަން މަސައްކަތް ކުރާއިރު، އަދި މެންޑޭޓެއްގެ ތެރޭގައި ވެސް އެ ޖަމާއަތްތަކުން މެދުނުކެނޑި އެކަކު އަނެކަކު ސެބޮޓޭޖް ކުރާއިރު، ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން މީހަކު މަރާލުމެއް ހިނގަނީ ރައީސުންނާއި ރައީސް ކަމަށް ކެންޑިޑޭޓުން، ސެނެޓަރުން، ޕާޓީގެ ވެރިން، ވިޔަފާރިވެރިން، މަޝްހޫރު ފަރާތްތައް އަވަހާރަކޮށްލުމުންނެވެ އެމެރިކާގައި ވެރިކަމަށް ވާދަކުރާ މި ހަތަރު ޖަމާއަތުގެ މެދުގައި އުފެދުނު މައްސަލަތަކުގެ ނަތީޖާއެވެ.

ފަހަރެއްގައި މިއީ ޤައުމީ އެއްބައިވަންތަކަމާއި ނަޒާހަތްތެރިކަން ދެމެހެއްޓުމުގެ ގޮތް ކަމަށް ވެދާނެ، ޔޫއެސްއޭ ކުދި ޤައުމުތަކަށް ވެއްޓިގެން ނުދިއުމަށްޓަކައެވެ , ސަގާފީ، އިގްތިސާދީ ނުވަތަ ދީނީ، ގުޅުން ނެތް ނޫން ނަމަވެސް ހަގީގަތުގައި މުހިންމު ތަފާތުތައް ފޮރުވާ، ކޮންބައެއް މި ހަތަރު ޖަމާއަތަކީ ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި، ނުވަތަ ފެޑެރަލް ސެނެޓްގައި، މަންދޫބުންގެ ޗެމްބަރުގައި، ވެރިކަންކުރާ މި ހަތަރު ޖަމާއަތެވެ ގައުމުގެ ރިޔާސަތުގައި ކޮންޓްރޯލް އަބަދުވެސް ތަބާވަނީ ހަތަރު ގްރޫޕްގެ މެދުގައި އުފެދޭ ޓެންޝަންތަކުގެ ނަތީޖާއަށް ކަމަށާއި، އެއީ އިންތިޚާބީ ނިޒާމުގައި ޚިޔާލުތަފާތުވުންތައް ނިވާކޮށް އެވަގުތުގެ މެޖޯރިޓީ ޓްރެންޑް ޖަހައިގަނެ ރޮޓޭޝަނެއް ގާއިމްކުރާ މެޖޯރިޓީ ޑިސްޓްރިކްޓް ނިޒާމުގައި ބާރު ޑައިލޫޓްކޮށް ކޮންސެންޓްރޭޓް ކުރަން ފަށާ ސަބަބެވެ އާންމު އިންތިޚާބުތައް ހިންގާ ޓޭސިޓް އިންޓްރާ އެލައިޓް އެގްރީމަންޓް ޕޮލިސީތަކެކެވެ.

Roberto da Silva Rocha, professor universitário e cientista político