quinta-feira, 18 de julho de 2024

Naʻe ʻauha maʻu pē ia

Naʻe ʻauha maʻu pē ia

Ko e ngaahi palopalema ‘o e ngaahi sivilaise ‘i he taimi kotoa pē, ‘i he ngaahi konitinēniti kotoa pē, ‘i he ngaahi konga kotoa pē, kuo hoko ma‘u pē ia ko ha taha: ko e ‘auha, ‘oku fakafofonga‘i ‘e he si‘isi‘i ‘o ha me‘a fakangatangata, ‘a ia ‘e lava ke hoko ko e vai; ngaahi meʻakai; feitu’u, malu, fu’u lahi pe si’isi’i ‘a e fakatupu fakatemokalafi.

He'ikai ke tau fie ma'u ha fakamo'oni pe ngaahi fakatata 'i he hisitōlia kotoa 'o e sivilaise, 'auha mo e ngaahi hikifonua pea foki 'oku fakatupu kotoa 'e he ngaahi tau 'a e fekumi ki he mo'ui 'a ha kulupu 'o e tangata, neongo kapau 'oku 'ikai ke nau 'ilo'i 'a e founga ke verbalize mo mahino'i anthropologically 'a e ngaahi malohi 'oku taki kinautolu ki he tō‘onga tōtu‘a ki he mo‘uí.
Ko e taimi pē ʻoku tau feinga ai ke fakatonuhiaʻi ʻa e tō ʻa e ngaahi ʻemipaeá mo e ngaahi fakaʻauha fakafaʻahinga lahi ʻoku fakatupu ʻe he ngaahi taú, ngaahi mahaki fakaʻauhá, pea ʻoku tau loto fiemālie maʻu pē ke tali ʻa e ngaahi meʻa hangē ko e taʻefanaú mo e ʻosi ʻa e kelekelé, siʻisiʻi ʻo e vai inú, ʻaisi lahi angé, ʻea kovi ʻaupito, ka ʻoku ʻikai ke tau teitei tali ha malava . me'a fakaonopooni 'o e fakatupu 'o e mate 'a ia ko e mahaki 'o e technocide, 'a e genocide 'oku fakatupu 'e he kavenga mamafa 'o e faingata'a fakatekinolosia fakalakalaka, 'a ia 'oku fie ma'u 'a e makehe ma'olunga mo ha pyramid 'o e monopolistic tekinolosia faingata'a, ko hono ola 'oku tau sio ki he ngaahi kautaha fakamamani lahi mo e pule kakato 'o e 'alunga kotoa . ngaahi sekitoa ki he tekinolosia, hange ko hono ngaohi 'o e 2-angstrom nanotekinolosia microprocessors, pe monopolies mo e oligopolies 'o e ngaahi totem lalahi 'o e ngaahi kautaha ngaue lalahi mo e 'alunga ki he ngaahi fakamatala 'o e netiueka hange ko e Google, Wikipedia, Facebook, Instagram, Whatsapp, Tiktok, Windows , Android, Sony . , Toyota, Intel, ASMC, Huawey, AIRBUS, Java lea fakapolokalama ki he ngaahi komipiuta, ko ia ke tauhi 'a e ngaahi sekitoa faingata'a ko 'eni kuo pau ke ma'u 'e he sosaieti 'a e ngaahi konga kotoa pe mei he ngaahi 'univesiti motu'a, ngaahi 'inisititiuti fakatotolo, kau saienisi, kau toketaa 'o e tekinolosia, ngaahi fale fakatotolo fakakemi, maketi mo e ngaahi ma'u'anga tokoni 'o e . fakapa’anga ki he saienisi mo e fakatotolo, pea ‘oku fiema’u heni ke fakatapui kakato ‘e ha konga lahi ‘o e kakai ‘a ia tonu pea tefito ki he Fika, Fisiki, Sitetisitika, Kemisi, Fakamatala.
‘Oku fiema‘u ki he kakaí ke nau fakatapui ‘a e ta‘u ‘e 30 tupu ‘o honau ngaahi ‘uluaki ta‘u ‘o e mo‘uí ki he ako mamafá, teuteú mo e holomui fakasōsialé mo e mavahe fakasōsiale mo e fakafisi mei he ngaahi fiefia ‘elemēniti ‘o ha taha pē ‘o e talavoú ‘o fakatapui pē kinautolu ko ha mōnike, pea ‘oku ma‘u eni ‘i he ngaahi ‘ātakaí . mo e ngaahi toʻutangata ngaahi tuʻunga makehe, ʻi he ngaahi tuʻunga fakasōsiale-fakapolitikale mo fakaʻekonōmika makehe ʻa ia ʻoku fakafoʻituitui pē ʻa e totongi huhuʻí kae ʻikai ko ha meʻa fakamatelie pe fakaeloto.
Ko e faka‘auha pe ko e meheka? Ko Lusa pe ko Mausi?
Ko ia 'oku 'ilo'i 'e he sosaieti 'oku hostage ia ki he tekinolosia ma'olunga pea 'oku fiema'u ke fakamavahe'i mo malu'i ha konga mahu'inga 'o e sosaieti pea ko e toenga 'oku ne 'ilo'i 'oku marginalized mo excluded he 'oku ne fiema'u mei he tokotaha kotoa pe ha tu'unga ma'olunga 'aupito 'o e ako mo e teuteu fakaako 'oku 'ikai loto fiemalie 'a e tokotaha kotoa pe ke feilaulau'i ma'a . si‘i ‘a e taukei faka‘atamaí, si‘i ‘a e ngaahi ma‘u‘anga tokoni fakapa‘angá, si‘i ‘a e taimí mo e loto-fiemālié, ‘oku hoko ‘a e kakai ko eni ‘oku tuku ki tu‘á ko ha palopalema ‘oku ‘ikai lava ke solova koe‘uhi ‘oku fiema‘u ‘e he fakakaú ha taimi lōloa ‘o e teuteú mo e loto-fiemālié pe faingamālié, pea ‘oku vahevahe ‘a e sōsaietí ki he ngaahi kalasi fakasōsiale mo e kau ‘atamai‘ia, pea mo e faikehekehe mo e kau ‘atamai‘ia. ‘e lava ke hoko ‘a e ta‘efa‘atatau ko ha palopalema fakasōsiale lahi ‘oku malava ke ne vahevahe mo faka‘auha ‘a e uouangatahá mo e nofo fakataha fakasōsiale mo fakafonuá
Pe ‘oku tali ‘e he sosaieti ‘a e ta’efa’atatau fakanatula pe ko e ngaahi feinga fakalelei kotoa pe ke tatau ‘a e kakai ‘oku iku ia ki he moveuveu fakasosiale mo e fefa’uhi fakakalasi mo e ngaahi fakakikihi fakapolitikale fakakaukau faka-egalitarian ta’emo’oni mo e ngaahi ‘utopia fakatupu.
Ko e ngaahi sosaieti pe 'oku nau mateuteu ke ikuna'i 'a e meheka mo e faikehekehe fakasosiale 'i mamani ko kinautolu 'oku 'i ai 'enau background Hindu mo e Mosilemi, 'oku 'uli'i faka'aufuli 'a e Hihifo 'e he opulence fakatemokalati mo e tala'ofa 'o e koloa mo e fiefia ma'ae kakai kotoa pe 'o tatau, tautautefito ki he sosialisimi mo e lotu faka-Kalisitiane.


Roberto da Silva Rocha, professor universitário e cientista político

Nenhum comentário: