quarta-feira, 4 de janeiro de 2023

Bubbee Lixaa

Bubbee Lixaa

Warri dhihaa kan jedhaman sirriitti naannoo teessuma lafaa cimsee miti, kanaa mannaa wanti dhihaa jedhamu tuuta biyyoota bu’uuraan tuuta waliigaltee siyaasaa fi hawaasummaa hawaasa qunnamtii, sadarkaa galii, teeknooloojiiwwan seera waloo waliin akka ijaaran isaan taasisanidha kan waliin jireenyaa dinagdee fi seenaa kan waliigaltee biyyoota hedduu heera federaalaa isaanii fi amala fayyadama ummata isaanii keessatti qooddatan irraa kan ka’e ta’uu ibsameera.

Paakeejiin amala kun dhaabbilee biyyoota hedduu tokko tokko kanneen adda ta’an osoo hin taane seera bu’uuraa wiirtuu sammuu isaa keessaa ka’umsa isaanii yunivarsiitiiwwanii fi dhaabbilee qorannoo hawaas-dinagdee yaada yaada warra dhihaa universal civilizing jedhamu qorachuu fi babal’isuuf uumaman keessatti bocaman, kan as ba’an irraa kan ijaarame dha of from: Inistiitiyuutii Istaanfoord, Giddugala Lemaan, Inistiitiyuutii Raandii, Foord Faawundeeshinii, Dhaabbata Biruukings, IFRI Dhaabbata Hariiroo Idil-addunyaa Faransaay, Kaarneegii Endowment for International Peace, SIPRI Dhaabbata Qorannoo Nagaa Noorweey, Faawundeeshinii Hambaalee, Inistiitiyuutii Gaatoo, Inistiitiyuutii Tellus, Giddugala Guddina Ameerikaa , TT fi Sagantaan Imaammata Alaa bara 2018 lakkoofsa think tanks ykn think tanks addunyaa irratti tarreesse, Index kun US biyya Think Tanks baay’ee qabdu (1871), itti aansee Hindii ( 509), Chaayinaa (507) tarreesse ), Yunaayitid Kingidam (321), Arjentiinaa (227), Jarman (218), Raashiyaa (215), Faransaay (203), Jaappaan (128), Xaaliyaanii (114), Biraazil (103), Kaanaadaa (100), Afrikaa Kibbaa (93).

Yaada warra dhihaa walitti dhufeenya gatiiwwan naamusaa, sammuu, amantii, aadaa, dinagdee, hawaasummaa fi siyaasaa yeroo hunda walitti hin qaban, garuu yaada waloo hundee seera bu’uuraa Ifaafi Poozitivizimii irratti hundaa’e qabaniif bifa gochuu.

Tuutni amantaa kun tuuta gochaalee isaan baay’ee hin fudhanneen kan amala qabu, wiirtuu hojimaata fudhatama qabuu fi dhaabbataa ta’e caalaa, fakkeenyaaf, amantiin Islaamaa qaama yaadaafi gocha amantii hundee kanaa miti; haaluma walfakkaatuun gosootni mootummoota abbaa irree haqamaniiru, paarlaamaa mirga filannoo waliigalaatiin filatame jiraachuun isaa warra dhihaa ta’uuf ulaagaa bu’uuraa fi bu’uuraati; bilisummaan yaadaafi heddummina aadaa fi amantii dirqama; hojii mindaa bilisaa, gurmaa’ina yuuniyeenii fi itti gaafatamummaa hawaasummaa fi naannoo; maatii haadha manaa tokkoo, bilisummaa fi heddummina amantii; Qabeenya dhuunfaa; wabiiwwan hawaasni meeshaalee gahumsa waliinii qaban kanneen akka mana jireenyaa, fayyaa, nageenya dhuunfaa, barnoota waliigalaa fi sadarkaa hedduu qabu akka argatu ni kenna; loogii sabaa, amantii, saalqunnamtii, amantii, garee siyaasaa irratti raawwatamu dhabamsiisuu, gareewwan Naazii, biyyoota alaa jibban, farra Seem irraa kan hafe; hojii daa’immanii dhorkuu, daa’imman gudeeduu dhorkuu, saalqunnamtii fira gidduutti raawwatamu dhorkuu, saalqunnamtii fayyadamuu fi hojii saalqunnamtii dhorkuu.

Egaa niwukilaasiin warra dhihaa uumu ummata addunyaa keessaa dhibbeentaa kudhan ol xiqqoo kan of keessaa qabu yoo ta'u namoota biliyoona 8.5 kan jiraattonni naannoo Yuuroo Awurooppaa keessaa baafaman, dabalataan jiraattota USA, Kanaadaa, Jaappaan, Awustiraaliyaa fi Niwuu Ziilaand.Zilaand , garee namoota miliyoona 900 ta’an waan ta’eef, warri dhihaa baay’ina ummata addunyaa guutuu keessaa harka kudhan keessaa sagal keessaa bahu.

Bu’uuraan, amala namoota gara miliyoona 320 ta’anii fi US keessa jiraataniin, kanneen yaada addunyaa dhihaa keessatti qooda fudhattoota ta’aniin qajeelfama argachaa jirra, namoota biyya alaa madda isaanii Hispaniik ta’anii fi US keessa jiraatan yoo hambifne, Anglo miliyoona 200 ol xiqqoo qabna turre -Saxons ka'umsa USA irraa kan ta'e gocha hawaasummaa wiirtuu amala warra dhihaa jedhamuun beekamu kan uume, oomisha miidiyaa kan babal'atu naannoowwan dhiibbaa aadaa afaan Ingiliffaa fi Ameerikaa Kaabaa, karaa karaa gurguddaa tamsa'ina miidiyaa, kan ilaalcha kana karaa isaa: muuziqaa, (Hip Hop, RAP, Rock in Roll, Country, Blues, Jazz, Gospel, fi gosoota xiqqaa), fiilmii Hooliwuud, gaazexeessummaa fi chaanaalii ispoortii (CNN, FOX, BBC, CBS, ABC, NBC CW) isaatiin tamsaasa , PBS, Yuuniviizhinii, UniMás, TeleXitos, TV Baawunsi); dhaabbileen misoomaa kanneen akka: IMF, BM, OECD, OIC, UN, NATO, dhiibbaa fi wabiiwwan moodeela daldalaa idil-addunyaa Ameerikaa fi dhaabbilee hariiroo idil-addunyaa moodeela daldalaa Ameerikaa boordii maallaqa doolaara Ameerikaa irratti hundaa’an to’atan .

Daldaltoota gurguddoo addunyaa fi daldaltoota kanneen akka: Microsoftware, Google, Tesla, GM, Ford, Toyota, Volkswagen, Sanssung, LG, Fiat, Apple, YSL, Mercedes, GE, Boeing, Lockheead, Raytheon, IBM, Goodyear, Pfizer, Dupont, Exxon , Shell, Springer, Amazon, gareewwan gurguddoon kun oomisha isaanii fi bifa fayyadama jumlaa, fi faashinii, kan akka: EMI ODEON, Nike, Mc Donalds, SUBWay, Coca Cola, Pepsi, Johnson & Johnson, P&G, beekamaadha hedduu fe'u dhaabbileen gurguddoon addunyaa biroo tarreewwan kana keessaa hafaniiru, this am oyster kan agarsiisu dhaqqabummaa addunyaa biyyoota dhihaa qofa yoo ta'u, yeroo baayyee fayyadamtoota ardiilee biroo irraa dhufan kanneen sochii isaatiin illee hin miidhamne tuffatu, namoonni gara biliyoona 8 ta'an kanneen jiraachuu gurguddaa kanaa hin beekne fi namoonni kun Afrikaa keessa jiru , Eeshiyaa fi Baha Giddu Galeessaa, keessattuu biyya keessaa biyyoota Laatiin Ameerikaa guutuu kanneen Afaan Ingiliffaa hin beekne, maallaqa doolaaraa tokkollee fudhatanii hin beekan, jechoota sirba beekamaa chaartii Bill Board irratti hin beekne, dhaga'anii hin beekan ayyaana Woodstock, warraaqsa aadaa garaagarummaa saalaa illee hubannoo hin kennine, waa'ee bilisummaa fi dubartoota humneessuu warraaqsa feminiistii homaa hin beekan, Pepsi Cola tokko dhuganii hin beekan, it's these 8 billion people forgotten by the West who qaama bubbee guddaa dhihaa miti, garuu harka caalaa olaantummaa dhala namaa kan Bill Gates Joorji Soros, fi Naazii duguuggaa sanyii biroo qulqulleessuu barbaadan waliin dhabamsiisuuf yaaddoo qabudha sanyii namaa mul’ata sanyummaa qulqulluu, nama taasisuu fi gama tokkoon Naazii haaraa keessatti.

Hafteen warra dhihaa hin taane duraanuu maqaa addunyaa sadaffaa, yeroo ammaa kana ofiin of waamu kan hin hiriirre, fi BRICS babal’isee, suuta suutaan guddina isaanii irra deebi’anii argachuu keessatti ofii isaaniitiif barbaachisummaa isaanii hubataniiru.

Wanti warra dhihaa fi warra dhihaa keessatti ta’u hundinuu barbaachisummaa garmalee fi madaalawaa hin taane argata, addunyaan wanti kaayyoo fi barbaachisummaa qabaatee itti raawwatamu warra dhihaa qofaaf waan ta’e fakkaata, fakkeenyaaf, waraanni addunyaa lammaffaa, inni waraana addunyaa hin turre, ture waldhabdee Awurooppaa, Jaappaan fagoo jirtu dabalatee, kunis osoo weerarri baha Raashiyaa ta’uu baatee waraana naannoo qofa ta’a, biyyoonni Awurooppaa tokko tokko hammataman kaan immoo akka fakkeenyaatti hin hammatamne Awurooppaa mataa ishee keessatti kan hafe: Poorchugaal, Ispeen, Siwiizarlaand , Aayislaandi, Siwiidin qooda xiqqaa xiqqaa qaban; guutummaatti hafe: Ameerikaa Kibbaa, Ameerikaa Giddugaleessaa, Meksikoo, Afrikaa, kutaa daangaa Chaayinaa qofa, US reefuu akka loltoota galaana ce’anii lolte, imala doonii dheeraa booda galaana kiiloo meetira kuma jahaa ol qaxxaamuree gargaaruuf galaana Atlaantiik ce’ee jijjiirame Yunaayitid Kingidam, turizimii waraanaa kan bu’aan isaa loltoonni isaa Awurooppaa keessatti dhaabbataa murtaa’aa ta’e karaa waliigaltee NATO dhuunfachuudhaan loltoonni haaraan gama tokko irraa gara isa kaaniitti akka hin dabarsine taasise, haalli walfakkaataan Okinawa keessatti bakka fagootti mudate kan US irraa gara kiiloo meetira kuma 20 fagaatutti qophaa’ummaa loltoonni Ameerikaa Eeshiyaa keessa jiran mirkaneessuuf dhuunfachuu dhaabbataa barbaachisa.

Waraana Awurooppaa Hitler keessatti raawwatame waraana addunyaa jechuun fakkeessaa fi garmalee olka’iinsa ture, osoo dhala namaa dhibbeentaa tokkoo gadi ta’e qabatamaan waraana warra dhihaa kana keessatti hirmaatee fi lola ture. Waraana warra dhihaa qofa ture.

Carraan kun harka jiraattota lafaa irra caalaan isaanii qooda barbaachisummaa addunyaa irratti qaban fudhachuu fi to’annoo yeroo hunda mul’ataa hin taane yaada warra dhihaa dhabamsiisuu fi garaagarummaa aadaa fi hawaasummaa isaa fudhachuun afaanota fi loqoda dhibbaan lakkaa’aman sagalee dachaa kaasuuf jiraattota warra dhihaa wantoota beekuuf fedhii qabaatanii hin beekne hedduu, yaada fi moodeelota falaasama, saayinsii, qoricha, aadaa, hawaasummaa, dinagdee, gocha amantii, faashinii, jaarmiyaa fi qaamolee hawaasummaa warri dhihaa tuffatan hedduu akka jiran barsiisuu, . dandeettii fi mul'ata jireenyaa haaraa hin beekamne kan warra dhihaa of ajjeesuu aadaa irraa baraaruu danda'u kan bakka bu'u amala of balleessuu hawaasa warra dhihaa kan kookeenii addunyaa irratti oomishamu hunda keessaa %90, qoricha amfeetaamiin haaraa %100, qoricha farra dhiphina sammuu %99 fi sigaaraa, dhugaatii alkoolii, faalama bishaanii, galaanaa, qilleensaa fi qabeenya uumamaa hin haaromfamne balleessuuf itti gaafatamummaa qabu dha.

Namoonni maal akka ta’an hin beekne ykn hin dhageenye ykn hin beekne biliyoona 8 ta’u: The Beatles, Coca Cola, Holly Bible, Bill Gates, Dollar, Bit Coin, Windows, Iphone, Yves Saint Loran, Cartier, Intel, Big Mac , Nike , Nissan, CNN, namoonni kun filannoo maal akka ta'e hin beekan mirga filannoo waliigalaatiin, mirga siiviiliitiin, kanaaf, warri dhihaa bubbee of danda'uu fi of mirkaneessuu keessa jiraatu dugda ishee gara addunyaa dhugaa bakka dhala namaa %90 jiraata, waan hunda osoo hin beekin yoo achi yaaddee fi jiraatte, akkasumas akkaataa isaan itti jiraatan.


Roberto da Silva Rocha, professor universitário e cientista político

Nenhum comentário: