Xiphepherhele xa le Vupela-dyambu
Leswi vuriwaka Vupeladyambu a hi kahle-kahle ndhawu ya ntivo-misava hi ku kongoma, ematshan’wini ya sweswo leswi vuriwaka Vupela-dyambu i sete ya matiko lawa hi xisekelo ya nga na sete ya mintwanano ya tipolitiki na ntivo-vutomi leyi endlaka leswaku va aka swin’we vaaki va vuhlanganisi, mpimo wa muholo, thekinoloji milawu leyi tolovelekeke ya ku hanya swin’we ka ikhonomi na matimu leswi fambiwaka hi mintwanano ya matiko yo tala leyi va yi avelana eka vumbiwa bya vona bya federale na le ka mikhuva ya vona yo tirhisa vaaki va vona.
Phakeji leyi ya mahanyelo yi vumbiwile hi tinhlengeletano tin’wana ta matiko yo tala leti nga riki to hlawuleka kambe ti vumbiwile endzeni ka misinya ya milawu leyi humeleleke eka xisekelo xa yona xa vutlhari hi masungulo etiyunivhesiti na tinhlengeletano ta ndzavisiso wa ikhonomi ya vaaki leti tumbuluxiweke ku dyondza na ku hangalasa miehleketo leyi vuriwaka universal civilizing Western thought, yi huma ya ku suka eka: Nhlangano wa Stanford, Senthara ya Leman, Nhlangano wa Rand, Ford Foundation, Nhlangano wa Brookings, IFRI Nhlangano wa Xifurwa wa Vuxaka bya Matiko ya Misava, Carnegie Endowment ya ku Rhula ka Matiko ya Misava, Nhlangano wa Vulavisisi bya ku Rhula wa SIPRI wa le Norway, Nhlangano wa Ndzhaka, Nhlangano wa Gato, Nhlangano wa Tellus, Senthara ya Nhluvuko wa Amerika , TT na Minongonoko ya Pholisi ya Matiko ya le Handle yi xaxamete nhlayo ya ti think tanks kumbe ti think tanks emisaveni hi 2018, Index leyi yi xaxamete US tanihi tiko leri nga na nhlayo ya le henhla ya Think Tanks (1871), yi landzeriwa hi India ( 509), China (507 ), United Kingdom (321), Argentina (227), Jarimani (218), Rhaxiya (215), Furwa (203), Japani (128), Italy (114), Brazil (103), Canada (100), Afrika Dzonga (93).
Ku fometa miehleketo ya le Vupeladyambu ku va ku hlangana ka mimpimanyeto ya mahanyelo, ya vutlhari, ya vukhongeri, ya ndhavuko, ya ikhonomi, ya ntshamisano na ya tipolitiki leyi nga tshamiki yi hlangana, kambe yi na xisekelo xa miehleketo leyi fanaka leyi simekiweke eka misinya ya milawu ya Enlightenment na Positivism.
Nxaxamelo lowu wa ripfumelo wu tiveka kahle hi sete ya maendlelo lawa va nga ma amukeriki ngopfu ku tlula hi xisekelo xa maendlelo lama amukelekaka na ya nkarhi hinkwawo, xikombiso, vukhongeri bya Vuislem a hi xiphemu xa xisekelo lexi xa miehleketo na maendlelo ya vukhongeri; hi ndlela leyi fanaka, tinxaka ta mimfumo ya vulawuri bya tihanyi ti herisiwile, naswona vukona bya palamende leyi hlawuriweke hi mfanelo ya ku vhota ya misava hinkwayo i xilaveko xa xisekelo na xa xisekelo xo va xa le vupeladyambu; ntshunxeko wa miehleketo na vunyingi bya ndhavuko na vukhongeri swa boha; ntirho wa mahala lowu hakeriwaka, nhlengeletano ya tiyuniyoni na vutihlamuleri bya ntshamiseko na mbango; ndyangu wa nsati un’we, ntshunxeko na vunyingi bya vukhongeri; Vulawuri bya le xihundleni; switiyisekiso swa mfikelelo wa vaaki eka nhundzu ya nkoka lowu fanaka ku fana na tindlu, rihanyo, vuhlayiseki bya munhu hi xiyexe, dyondzo ya mani na mani na ya swiyimo swo tala; ku herisiwa ka xihlawuhlawu eka mintlawa ya rixaka, ya vukhongeri, ya rimbewu, ya vukhongeri, ya tipolitiki, handle ka mintlawa ya Manazi, leyi vengaka vahlapfa, leyi lwisanaka na Vayuda; ku yirisiwa ka ku tirhisiwa ka vana, ku yirisiwa ka pedophilia, ku yirisiwa ka vuxaka bya rimbewu bya le kusuhi, ku yirisiwa ka ku tirhisiwa hi ndlela yo biha hi swa masangu na ntirho wa swa masangu.
Kutani nyutliyasi leyi vumbeke Vupela-dyambu yi vumbiwa hi ku tlula nyana khume ra tiphesente ta vaaki va misava lava vumbiwaka hi vanhu va 8.5 wa tibiliyoni lava vaaki va Eurozone Europe va humesiwaka eka vona, ku engeteriwa vaaki va USA, Canada, Japani, Australia na New Zealand.Zeland , ku vumba ntlawa wa vanhu va 900 wa timiliyoni, hikwalaho matiko ya le Vupela-dyambu ma hlongola vunyingi bya nhungu wa khume ra vaaki hinkwavo va misava.
Kahle kahle, hi kongomisiwa hi mahanyelo ya kwalomu ka 320 wa timiliyoni ta vanhu lava tshamaka eUS, lava nga swimunhuhatwa swa miehleketo ya misava ya le vupeladyambu, loko hi susa vanhu va matiko mambe va masungulo ya Xipaniya lava tshamaka eUS, hi ta va na ku tlula nyana 200 wa timiliyoni ta Anglo -MaSaxon kusuka eka masungulo e USA lawa ya tumbuluxeke mukhuva wa ntshamisano lowu tivekaka tani hi xisekelo xa mahanyelo ya le vupela dyambu, leswi kombisiweke eka vuhumelerisi bya vuhangalasi bya mahungu lebyi hangalakaka hi tindzhawu ta nkucetelo wa ndhavuko wa ririmi ra Xinghezi na ra Amerika N’walungu, hi tindlela letikulu ta ku hangalasiwa ka swihangalasamahungu, leswi ku hangalasa miehleketo hi ku tirhisa ya yona: vuyimbeleri, (Hip Hop, RAP, Rock in Roll, Country, Blues, Jazz, Gospel, na tinxaka letitsongo), tifilimi ta Hollywood, vujornalisti na tichanele ta mintlangu (CNN, FOX, BBC, CBS, ABC, NBC CW , PBS, Univision, UniMás, TeleXitos, TV ya ku tlula-tlula); tiejensi ta nhluvukiso to fana na: IMF, BM, OECD, OIC, UN, NATO, i vahlohloteri na vatiyisisi va modele wa bindzu ra matiko ya misava ra le Amerika na tiejensi to lawula vuxaka bya matiko ya misava ta modele wa bindzu ra le Amerika leti simekiweke eka bodo ya mali ya dolara ya Amerika .
Vaxavisi lavakulu va misava hinkwayo na vaxavisi vo fana na: Microsoftware, Google, Tesla, GM, Ford, Toyota, Volkswagen, Sanssung, LG, Fiat, Apple, YSL, Mercedes, GE, Boeing, Lockheead, Raytheon, IBM, Goodyear, Pfizer, Dupont, Exxon , Shell, Springer, Amazon, mintlawa leyi leyikulu yi sindzisa switirhisiwa swa yona na swivumbeko swa ku tirhisiwa hi vunyingi, na fexeni, ku fana na: EMI ODEON, Nike, Mc Donalds, SUBWay, Coca Cola, Pepsi, Johnson & Johnson, P&G, hakunene yo tala swiyenge swin’wana leswikulu swa misava hinkwayo swi tshikiwile ehandle ka minxaxamelo leyi, this am oyster i nkombiso ntsena wa ku fikelela ka misava hinkwayo eVupeladyambu, leswi hi ntolovelo swi honisaka vatirhisi lava humaka eka matiko-nkulu man’wana lava nga khumbekiki hambi ku ri hi mintirho ya yona, kwalomu ka 8 wa tibiliyoni ta vanhu lava a va nga swi tivi leswaku vukona bya swihontlovila leswi naswona vanhu lava va le Afrika , Asia na Middle East, ngopfu-ngopfu endzeni ka matiko hinkwawo ya le Latin Amerika lama nga tiviki Xinghezi, a ma si tshama ma teka mali ya dolara, a ma tivi marito ya risimu leri dumeke eka tichati ta Bill Board, a ma si tshama ma twa ha wona nkhuvo wa Woodstock, a va nga tekeli enhlokweni hambi ku ri nhluvuko wa ndhavuko wa ku hambana ka rimbewu, a va tivi nchumu hi ku ntshunxiwa na ku nyikiwa matimba ka vavasati ka nhluvuko wa vavasati, a va si tshama va nwa Pepsi Cola, i vanhu lava va 8 wa tibiliyoni lava rivariweke hi matiko ya le Vupeladyambu lava a hi xiphemu xa xirhendzevutana lexikulu xa le vupela-dyambu, kambe i vunyingi bya vulawuri bya vumunhu lebyi Bill Gates a karhatekaka hi ku byi herisa hi George Soros, ni Manazi man’wana lama dlayeke rixaka lama lavaka ku ma basisa rixaka ra vanhu eka xivono xa rona xa ku basa, ku endla vanhu na xihlawuhlawu xa tlhelo rin’we eka vuhundzuluxeri lebyintshwa bya Vunazi.
Lava saleke lava nga riki va le Vupeladyambu se va amukele vito ra misava ya vunharhu, sweswi va tivula lava nga riki na vuxaka, naswona va ndlandlamuxe BRICS, hakatsongo-tsongo va lemuka nkoka wa vona eka vona vini eku tshubuleni nakambe ka vukulu bya vona.
Hinkwaswo leswi humelelaka eVupeladyambu na le Vupeladyambu swi kuma nkoka wo tlula mpimo na lowu nga ringaniki, swi vonaka onge misava leyi swilo swi humelelaka hi xikongomelo na nkoka yi hlawulekile eka matiko ya le Vupeladyambu, xikombiso, nyimpi ya vumbirhi ya misava, leyi a yi nga ri nyimpi ya misava, a yi ri kona nyimpi ya le Yuropa, leyi katsaka Japani ra le kule, leri loko a ku nga ri ku hlaseriwa ka le vuxeni bya Rhaxiya a ku ta va nyimpi ya xifundzha ntsena, laha matiko man’wana ya le Yuropa a ma katsiwile kasi man’wana a ma nga katsiwanga, tanihi leswi, hi xikombiso, a ma katsiwile ku tshikiwa eYuropa hi roxe: Portugal, Spain, Switzerland , Iceland, Sweden hi xiphemu lexitsongo xa le tlhelo; yi tshikiwile hi ku helela: Amerika Dzonga, Amerika Xikarhi, Mexico, Afrika, xiphemu lexi nga endzilakaneni ntsena wa China, US yi lo lwa ntsena tanihi valwi lava tsemakanyaka lwandle, va rhurhiseriwe ku tsemakanya Lwandle ra Atlantic endzhaku ka riendzo ro leha ra xikepe ku tsemakanya ku tlula tsevu wa magidi ya tikhilomitara ta malwandle ku pfuneta United Kingdom, vupfhumba bya masocha lebyi endleke leswaku masocha ya wona ma tshama nkarhi hinkwawo hi ku helela eYuropa hi ku tekiwa hi mpfumelelo wa NATO leswaku ku papalata ku hundziseriwa lokuntshwa ka masocha ku suka eka tlhelo rin’wana ra Lwandle ku ya eka rin’wana, xiyimo lexi fanaka xi humelerile eOkinawa laha ekule ya kwalomu ka 20,000 wa tikhilomitara ku suka eUS swi lava ku tshama nkarhi hinkwawo ku tiyisisa ku lungheka ka masocha ya US eAsia.
A ku ri ku tikhoma ni ku hundzeleta ku vitana nyimpi ya le Yuropa ya Hitler leswaku i nyimpi ya misava hinkwayo kasi vanhu lava nga ehansi ka phesente yin’we entiyisweni a va katseka ni ku lwa enyimpini leyi ya le Vupela-dyambu. A ku ri nyimpi ya le Vupela-dyambu ntsena.
Nkarhi wu le mavokweni ya vaaki vo tala va misava ku teka xiphemu xa vona xa nkoka emisaveni na ku herisa vulawuri lebyi nga vonakiki minkarhi hinkwayo bya miehleketo ya le vupeladyambu na ku teka ku hambana ka yona ka mindhavuko na ntshamisano ku tlakusa marito yo tala eka madzana ya tindzimi na tindzimi ku dyondzisa vaaki va le Vupela-dyambu leswaku ku ni swilo swo tala leswi va nga si tshamaka va swi tsakela ku swi tiva, mianakanyo ni swikombiso swo tala swa filosofi, sayense, vutshunguri, mindhavuko, maendlelo ya ntshamisano, ikhonomi, vukhongeri, fexeni, tinhlengeletano ni swiyenge swa ntshamisano leswi matiko ya le Vupela-dyambu ma swi honisaka, . titalenta na swivono leswintshwa swa vutomi leswi nga tiviwiki leswi nga ponisa matiko ya le Vupeladyambu eka ku tidlaya ka ndhavuko loku yimeriwaka hi mahanyelo yo ti onha ya vaaki va le Vupeladyambu lava dyaka 90% wa khokheyini hinkwayo leyi humelerisiwaka emisaveni, 100% wa mirhi leyintshwa ya amphetamine, 99% ya mirhi yo lwisana na ntshikilelo na fole, swakunwa swa xihoko, leswi nga na vutihlamuleri byo thyakisa mati, malwandle, moya na ku onhiwa ka switirhisiwa swa ntumbuluko leswi nga pfuxetiwiki i.
Kuna 8 wa tibiliyoni ta vanhu lava nga swi tiviki kumbe ku twa kumbe ku tiva leswaku i yini: The Beatles, Coca Cola, Holly Bible, Bill Gates, Dollar, Bit Coin, Windows, Iphone, Yves Saint Loran, Cartier, Intel, Big Mac , Nike , Nissan, CNN, vanhu lava a va swi tivi leswaku i nhlawulo wihi hi mfanelo yo vhota ya misava hinkwayo, timfanelo ta vaaki, hikwalaho, Vupela-dyambu byi hanya eka bubble ya byona ya ku tiyimela na ku titiyisisa hi nhloko ya byona eka misava ya xiviri laha 90% wa vumunhu va hanya, va nga tivi hinkwaswo leswi loko u ehleketa no tshama kona, na ndlela leyi va hanyaka ha yona.
Nenhum comentário:
Postar um comentário