ጠንቂ ሃብቲ ውልቀ ሰባት እምበር ናይ ኣህዛብ እንታይ እዩ?

ጠንቂ ሃብቲ ውልቀ ሰባት እምበር ናይ ኣህዛብ እንታይ እዩ?

ድሕሪ’ቲ ኣብ መበል 19 ክፍለ ዘመን ኣብ ማንቸስተርን ሊቨርፑልን ዝተፈጸመ ኢንዱስትርያዊ ሰውራ፡ ዝኾነ መሬት ዘይብሉ ሰብ ኣብቲ ሃብቲ ብጽሒት ኣይነበሮን፡ ምስቲ ተረፍ መረፍ ኣብቲ ድኽነት ካብ ፍጹም ናብ ተዛማዲ ዝማዕበለሉ ናይ ከተማታት ድኻታት ድኻታት ዝካፈል ዝነበረ ሲነስተዝያ ምዕባለ ተሪፉ።

ቢልዮነራት ኣብ ሓደ ሕብረተሰብ ሓፈሻዊ ደረጃ ጽቡቕ ሂወት ንምምሕያሽ ክህልዉ ትርጉም የብሉን።

ሃብቲ ብናጻ ዝዕደል ኣይኮነን፣ ሃብታም መንግስቲ ብሲነስተዝያ ህይወት ህዝባ ተማሓይሽ ኢልካ ምሕሳብ ትርጉም የብሉን፣ እቲ ጻዕሪ ብቐጥታ ናብ ኩሉ ሰብ ኣይትርጎምን እዩ።

እቲ እንኮ ውጽኢት ዘምጽአ መስርሕ፡ ኣብ ምክፍፋል ግብሪን ኣብ ልዕሊ ሃብቲ ናሕስን ዝተመርኮሰ መንግስቲ ድሕነት EBES እምበር፡ ምውጋድ ሃብታማት ዘይኮነስ፡ ምውጋድ ድኻታት እዩ።

ሶሻሊዝምን ኮሚኒዝምን መሰል ንብረት ዝጥሕሱን ንናጽነት ብኸቢድ ዝድርቱን ኮይኖም ንደቂ ሰባት ናብ ክልተ ጫፍ ይወስዱ፤

1 - ብሰንኪ ንገስጋስን ከንቱነትን ርእሰ-ፍትወት ዘይብሉ ድርኺትን ኣብ ማእከላይ ደረጃ ዘይሰማምዑ ፍሉያት ሰባት ናይ ሰብኣዊ ዓቕምን ፍሉይ ተውህቦን ምፍልላይን ዝመጽእ ግድፈት፤ እና

2 - ብኻልእ ወገን ድማ ኣብ ማሕበራዊ ምቁጽጻር ናጽነት ርእይቶ፡ ምርጫ ሃይማኖት፡ ምርጫ ፖለቲካውን ዕዮኣውን ንኡሳን ነገራት፡ ማሕበራዊ፡ መባእታዊ መሰላት ምንቅስቓስን ፋይናንስን ኣብ ግምት ብምእታው፡ ኣብ ፖለቲካዊ ስርዓት ናዕብን ምብስባስን ከስዕብ ይኽእል። ከምኡ’ውን ንግዳዊ ውዳበ ፣ ንግዲ።

EBES ንኹሉ ናጽነት ዘውሕስን ኣብ ምእካብ ግብሪ ዝምርኮስን ንመኽሰብ ብፍትሓዊ መንገዲ ኣብ ላዕሊን ብውሳነ ኣብ ቁጠባዊ መሰረትን ጽግዕተኛነት ከይፈጠረ ዳግማይ ንምክፍፋል ኮይኑ፡ እዚ ድማ እቲ ዝቕጽል ስጉምቲ ምምሕያሽ EBES ኮይኑ፡ ገና ኣብ ሽወደን፡ ኖርወይ፡ ዴንማርክ ከይተረፈ ዘይተረጋገጸ እዩ። ፣ ፊንላንድ፣ ቀጠር፣ ኢማራት ዓረብ፣ ስዑዲ ዓረብን ካልኦት ግዝኣታት ብኣሰራርሓ EBES ዘይተኣወጀን ኣፍልጦ ዘይረኸባን ግን ድማ ንመድሓኒት፣ ማይን ሃልኪ ኤሌክትሪክን ዝኸውን ክፍሊት ዘይብሉ፣ ግን ድማ ብነፃ ሙሉእ ትምህርቲ፣ ብነፃ ሙሉእ ወይ ከፊል መግብን ብነፃ ወይ ብድጎማ ዝግበር መጓዓዝያን ዘለወን .

ከም ጽሬት ዘለዎ ህዝባዊ መጓዓዝያን ደሞዝን ዝኣመሰሉ ኣብ ከተማታት ዝተማዕበሉ መሳርሒታት ብብዙሕ ደረጃታት ኣብ መንጎ ዝለዓለን ዝወሓደን ደሞዝ ሰራሕተኛታት ትሕቲ ሓሙሽተ ዕጽፊ ዘለዎም ስኬል ዘለዎም እዮም።

ኣብ መንጎ ሃብቲ ኣህዛብን ሃብቲ ሰባትን ዘሎ ምድንጋር ካብቲ ድኻ ሃገር ቢልዮነራት ክህልዋ ይኽእል እዩ፣ ሃብታም ሃገር ግን ብዙሕ ድኽነት ክህልዋ ይኽእል እዩ ዝብል ፓራዶክስ ዝመጽእ እዩ።

እቲ ርኡይን ዘይተገልጸን ፓራዶክስ፡ ሓንቲ ሃብታም ሃገር ዝያዳ ሃብታማት ሰባት ናይ ምህላው ዓቕሚ ኣለዋ፡ እንተኾነ ግን ንፍጹም ድኽነት ዝድርት ወይ ዘወግድ ኣይኮነን ብኣንጻሩ፡ ሃብታማት ሃገራት ሰባት ዝለዓለ ደረጃ ጽቡቕ ሂወት ንኸይበጽሑ ኣዝዩ ልዑል ዕንቅፋት ይገብራ፤ . ከምኡ’ውን ኣብቲ ዝሰዓረ ማሕበራዊ መለክዒ ንምብጻሕ፡ ወይ ድማ፡ ፍሉይ ተውህቦ ሒዞም ንኽውለዱ፡ ንሓያላት መወዳድርቶም ኣወጊዶም።

ኣብ ድኻታት ሕብረተሰባት፡ ብማሕበራዊ ደረጃ ንምንባርን ንምውህሃድን ዘድሊ ደረጃ ትምህርታዊ ዓቕሚ ብመንጽር ትምህርታዊ ጠለባትን ማሕበራዊ ክእለትን ዳርጋ ዜሮ ስለዝኾነ፡ ዜጋታት ብስነ-ልቦና ዝያዳ ርጉኣትን ብዘይ ክንድኡ ጭንቀትን ልዑል ትጽቢት ማሕበራዊ ምዕባለን ደረጃን ኣብ ሕብረተሰብ ዘይብሎም ይገብሮም። ዝነብሩሉ ማሕበረሰብ፡ ከምኡ’ውን ብስነ-መጐታዊ መንገዲ ነቲ ናይ ውድቀት፡ ብስጭት፡ ስዕረትን ማሕበራዊ ውግዘትን ስምዒት ብሓባርን ብሓድሕድን የጉድሎ።

Roberto da Silva Rocha, professor universitário e cientista político