ግሎባላይዜሽን & ቻይናራይዜሽን?

ግሎባላይዜሽን & ቻይናራይዜሽን?

ድሕሪ ናይ 30 ዓመታት ፕሮጀክት ዓለምለኻውነት፡ ኣብ መጽናዕቲ ክልሰ-ሓሳባት ስርዓተ-ዓለም ኣማኑኤል ዋለርስተይን ክንስጉም ከለና፡ ኣብ UnB ናይ ፖለቲካዊ ሳይንስ ኮርሰይ ናይ መወዳእታ ፕሮጀክት ገና ወዲአ ስለ ዝነበርኩ፡ ድሮ ነዚ ክትዕ ብኣጋጣሚ ተዳሊየ ነይረ።

ዓለማዊ ስርዓት ነዚ ካልእ ኣማራጺ ኣረኣእያ ዝፈጥር ንርእሰማላዊ ስርዓት ካብ ኣረኣእያ ካርል ማርክስ ዝተፈልየ ካልእ ኣረኣእያ እውን የጽንዖ፣ ንኣተሓሳስባ ኩሎም እቶም ቅድሚኡ ዝነበሩ - ቅድመ-ማሕበራውያን - ዝውክል ኣብ መግመቲ ናይቲ ኣምላኽ ዘይብሉ ስሪት ናይቲ ኣይሁዳዊ መበቆላዊ ሓጢኣት ኣብቲ ንዋታዊ ስሪቱ ናይቲ ብኣይሁድነት ዝፈጠሮ ሓጢኣት ሰብኣውነት ኣብኡ እቲ ድያብሎስ ኣብ ማርክስነት ብርእሰማላዊ ይውከል፣ ሓጢኣት ድማ ብሃብቲ ይውከል ሓጢኣተኛ ኣብ ቅድሚ ዲያብሎስ ብስስዐኡ ምተወከለ ውጽኢቱ ድማ ኣብ ፕሮለታርያዊ ደርቢ ሕሰም ዘመንጩ ብጭቆና ርእሰማላዊ ደርቢ ዝውከል መቕጻዕቲ ምኾነ።

ኣብ መንጎ ኣይሁድነትን ርእሰማላውነትን ዘሎ ምምስሳል ንኸንቱ ኣይኮነን፣ ማርክስ ኣይሁዳዊ ስለዝነበረ ንዓለም ኣብ ውሽጢ ጽንሰ ሓሳብ ምኽሓድ ኣይሁድነት ንሃይማኖት ባዕሉ ንምንጻግ ዲያለክቲካዊ ኣቃውማ ሃይማኖት ተጠቒሙ ክግምግም ዝንባለ ነይርዎ፣ ኩሎም ትካላት ማርክስነት ኣብ ሲሜትሪካዊ ኣይሁድነት ይንጸባረቑ፣ ማርክሳዊ ዲያለክቲካዊ ምትእኽኻብ ምድሓንን ምጽራይ ሓጢኣትን ይጠልብ፣ ካብዚ ብምብጋስ ድማ ምውጋድ ሓጢኣት እዩ። ርእሰማላውያንን ሓጢኣታዊ ንብረት ርእሰማላውያንን ሃብትን።

ዋርላይንስታይን ዝሰርሖ ዎርልድ ሲስተም ሞዴል መዋቕራዊ ሃብቲ ወይ ኣብ ጽንሰ-ሓሳብ ማርክስ ዘሎ ልዕለ-መዋቕር ዝዕድል ኮይኑ፡ ኣብ ሞዴል ዋለንስታይን ካብ ኢድ ርእሰማላውያን ብቐጥታ ናብ ኢድ እተን ኣብ ማእከል እቲ ስርዓት ዝርከባ ሃገራት ይሓልፍ፡ እዚ ማእከል እዚ ነተን ንኣከባቢ ዝብክላ ረሳሓት ኩባንያታት ናብ ወሰናስንን ፍርቂ ወሰንን ይሰጉጋ፡ እተን ኣብ መባእታዊን ካልኣይን ጽላት ጉልበት ይጥቀማ።

እዚ ሞዴል ዓለማዊ ስርዓት ብኻልእ ስም ሴንተር-ፔሪፈሪ እውን ይጽዋዕ፣ እዚ ማእከል ናይ ኩሉ ዓይነት ምሁራዊ፣ ሳይንሳዊ፣ ቴክኒካውን ስነጥበባውን ስነ-ፍልጠታት ፍልጠት ዘፍሪ፣ ሮያልቲ፣ ወለድን ፋይናንስን ዘውጽእ እዩ።

ኣብዚ ሞዴል እዚ እቲ ፍርቂ ወሰን ኣብ መንጎ ኢንዱስትርያውን ንግዳውን ኣፍረይቲ፣ ምክፍፋልን ሎጂስቲክስን ይምቀል።

ብደረጃ ወሰናስን ምውጻእ ጥረ ነገራት፣ ሕርሻን ፍርያት ገጠርን ምሃለወ።

ኣብ መጀመርታ ስርዓት ዓለም፡ ኩባንያታት ኣመሪካ ብኣካል ኢንዱስትሪታተን ናብ ኤስያ የሰጋግርኦ ነይረን፡ ገሊአን ብብልጫታት ትሑት ደሞዝ፡ ውሑድ ደንቢ ጉልበትን ከባብያውን ከምኡ’ውን ብናይ ከባቢ መንግስታዊ ማሕበራዊ ድሕነትን ጥዕናዊ ኣፓራቱዝን ዝተተባብዓ ዝተደጋገማ ኩባንያታት እየን ነይረን፡ በዚ ስነ-መጐት እዚ እቲ ብልጫታት ይባዛሕን ኣወንታዊን ኣሉታውን ሲነስተዝያታት የመንጩ።

ሓደ ካብኣቶም ንመጓዓዝያ ዝኸውን ርሕቐታት ሰጊሩ፡ እቲ መጓዓዝያ፡ ነዊሕ ከይጸንሐ’ውን ተሰጋጊሩ ወይ ንኻልኦት ተዋሂቡ፡ ካብ ጥረ ነገራት፡ ሰራሕተኛታት፡ ማሽናት፡ ሎጂስቲክስ፡ ምምሕዳርን ምክፍፋልን ምስ ምሉእ ሰንሰለት ምፍራይ ብፕሪዲኬታትን ኣክሰሰሪታትን ዝተሸለመ ናይ መጓዓዝያ ኩባንያታት ናይ ምፍጣር ደረት ምብጽሑ እዩ።

እቲ ፕሮጀክት ብዝተፈላለዩ ምኽንያታት ፈሺሉ፤

1 – ኣብ ፕሮጀክትታት ምህንድስና ምሁራዊ ፅግዕተኛነትን ኣብ መንጎ ማእኸልን ወሰንን ሞኖፖሊ ፍልጠትን ክህሉ ይግባእ፤

2 – ውሕስነት ናይ ኢንዱስትሪ ፓተንት ዘይምጥሓስ፤

3 – ምቁጽጻር ናይቲ ሸርፊ ባጤራ፣ SWIFT፣ ወግዓዊ ቋንቋ ንግዲ፤ ዋሕዚ ፋይናንስ፤ ምልውዋጥ ዋጋ ሸቐጣት፤ ኩሉ ናይ ባንክ ኣገልግሎት፣ ኩሉ ፋይናንስ፣ ከምኡ እውን መሸጣ ምህርቲ፤

4 – ኒዮሊበራሊዝም፡ ጽንሰ-ሓሳብ ውሑድ መንግስትን ምልዓል ርእሰ-ፍትወት ዩቲሊታሪዝም ከም እንኮ መገዲ ንስልጣነ ናብ ምምሕያሽ ክመርሕ ዝኽእል ቁጠባዊ ሓይልታት ሕብረተሰብ ንምውዳብ።

ኣብ ሃገራት ኤውሮጳ፡ መንግስቲ ካብተን ብውልቃዊ ህርፋንን ድሌት ምህብታምን ዕግበትን ደስታን ምድላይን፡ መዛኑ ቁጠባዊ ምህርቲ ዘይብሉ ኤሊት ናይ ሓለፋታት መሓውር ዝድግፋን ብውልቂ እንተተቐይረን ዝዓበየ ብቕዓት ዘምጽአን ብመንግስቲ ዝውነና ኩባንያታቱ ነጻ ኮይኑ።

እንታይ ኮይኑ: ቻይና ካብ መጠን ንላዕሊ ዓብያ ፓተንት ምቕዳሕ ተማሂራ: ምስ ማእከል ምፍጣር ፓተንት ክትወዳደር ጀሚራ: ፋይናንሳዊ ትርፊ ብምእካብ ቁጠባ ተቖጻጺራ ኣብዚ ሕጂ እዋን ድማ ዝዓበየ ኣለቃሒት ማእከላይ ሃገራት ኮይና: እቲ ማእከል ኣብ ጽላት STEM ባህሊ ምህንድስና ዘየተባብዕ ሞዴል ስለዘለዎ ንፈጠርቲ ቴክኖሎጂ ናይ ምምዋል ዓቕሙ ኣጥፊኡ: ብብዝሒ ምፍጣርን ብዝሒ ፓተንትን ድሕሪት ድሕሪ ምጽናሕ::

ቻይና ኢንዱስትርያዊ ምብዛሕ ካብ ማእከል ናጻ ዝገብራ ቴክኖሎጂካዊ ምብዛሕ ፈጢሩ፡ ንግዳውን ፋይናንሳውን ትርፊ ብምፍጣር ድማ ነቲ ማእከል ኣብቲ ቻይናራይዜሽን ዝበሃል ወሓጦ።

Roberto da Silva Rocha, professor universitário e cientista político