ኣብ ዋጋ ዕዳጋታት ኣክስዮን ዘለወን ኩባንያታት ዝረአ ጌጋ

ኣብ ዋጋ ዕዳጋታት ኣክስዮን ዘለወን ኩባንያታት ዝረአ ጌጋ

ብመሰረት ንግዳዊ ሕግታት ሚዛን ሒሳብ ናይተን ብነጻ ኦዲተራት ኦዲት ዝገበራ ኩባንያታት፡ እቲ ቀዳማይ ዝረአ ዋጋ ናይቲ መጀመርታ ካፒታል ኮይኑ፡ ንዕላማታት መድሕንን ንዕላማታት ምደባ ግብሪ ኣብ ንግዳዊ ወይ ፋይናንሳዊ ምድብ ንምምዳብን ዝግመት እዩ። እቲ ናይ ግብሪ ደረጃ ምድብ።

ስለዚ እቲ ቀዳማይ ምቕማጥ ኣክስዮን ኣብ ዕዳጋ፡ IPO፡ ኣብ መንጎ ዋጋ ምዕሩይነትን ዋጋ ዕዳጋን ዝግበር ምዝንባልን መሸጣን ዝወስድ ቀዳማይ ስጉምቲ ዝሓዘ ኮይኑ፡ ካብ ሽዑ ጀሚሩ እቲ ዋጋ ኣብ ጥራይ ዝምርኮስ ምዃኑ ኣብ ግምት ብምእታው፡ ድሕሪ ሕጂ ዝኾነ ናይ ሒሳብ ዝምድና የብሉን ትጽቢታት ናይቶም ኣብ ምክፍፋል ወይ ፋይናንሳዊ ጥዕና ናይቲ ኩባንያ ተገዳስነት ዘይብሎም ኣውፈርቲ ወይ ደላሎ፡ ካብ ደላላይ ጥራይ ዝነብሩን ኣብ መንጎ ዕድጊን መሸጣን ትራንዛክሽን ዘሎ ናይ ፕሪሚየም ፍልልይን ኣብ ኣዝዩ ግምታዊ ኣክስዮን ፖዚሽን ቅጽበታውን ተራን ለውጥታትን።

ዕዳጋታት ኣክስዮን ብቤት ፍርዲ ክዕጸዋ ይግባእ፣ ከም ፋይናንሳዊ ፒራሚድ ዝተወደባ እየን ብዛዕባ ዘይርጉጽነት ኣብ ትጽቢት ጥራይ ዝተመርኮሰ፣ ርግጸኝታት ከምቲ ኣብ ናኖ-ኮስሞስ ዓለም ኳንተም ፊኖሜኖሎጂ ዝፍጸም ግምታዊ ውርርድ የጥፍእን ክውንነት የፍርስን።

ኣብ ዋጋ ኩባንያታት ኣብ ዕዳጋታት ኣክስዮን ብዝግበር ዋጋ ኣክስዮን መሰረት ዝገበረ ከቢድ ስታቲስቲካዊ ጌጋ ኣሎ እዚ ድማ ዋጋ ሓደ ኣክስዮን ናይቲ ዝሓለፈ ንግዲ ብጠቕላላ ኣክስዮን ናይ ኩሎም ኣክስዮናት ናይቲ ሎቱ ብኣዝዩ ዝተፈላለየ ዋጋ ዝተነግደ ኩባንያ ምዕባስ ዝሓዘ እዩ፣ ስለዚ ፣ ብዘይ እቲ ዝግባእ ሚዛናዊ ማእከላይ ደረጃ።

ንኣብነት ኣብ ዕዳጋ ብድምር 100 ሽሕ ኣክስዮን ናይቲ ኩባንያ ACME እንተሃልዩን ኣብ ዝሓለፈ ንግዳዊ ክፍለ ግዜ ናይቲ ዕዳጋ ኣክስዮን ብማእከላይ ገምጋም ናይቲ መዓልቲ ኣብ... ምዕጻው ንግዲ ብዋጋ ንበል 1 ቢልዮን ግዜ ንሓደ ሚእታዊት ናይቲ ዝተጠቕሰ ዋጋ ናይቲ ኩባንያ ብጽሒት ኣብ IPO፡ እቲ ሓድሽ ዋጋ ናይቲ ኩባንያ ብኡንብኡ በዚ ዋጋ ካብቲ ዝሓለፈ ንግዳዊ ክፍለ ግዜ ብጠቕላላ ቁጽሪ ተባዚሑ ዳግማይ ይሕሰብ ናይቲ ዝነበረ ኣክስዮን ናይቲ ኩባንያ።

እዚ ስታቲስቲካዊ ጌጋ፡ ኩሉ ኣክስዮናት ኣብ ዋጋ ናይቲ ንእሽቶ ሎት ተመርኲሱ ክሽየጥ ከም ዝኽእል ጌሩ፡ ብልክዕ ብሰንኪ ሕጽረት ኣክስዮን ኣብ ቅድሚ ዕድጊ፡ ነቲ ግምታዊ ዝላ ዝወሰደ ዝተነግደ ኣክስዮን፡ ዋጋ ናይቲ ኩባንያ ምናባዊ ልብወለዳዊ ክውንነት ይፈጥር ጠለብ ናይቲ ነቲ ቢልዮናት ዶላር ዝግመት ዝላ ዘፍረየን ብጭቡጥ ዋጋ ናይ ኩሉ ኣክስዮን ዘይወሰኸን ሓራጅ።

እዚ ጌጋ ናይ ኢንዳክሽን ብናይ ምርኢት ውጽኢት ሸየጥቲ ጽቡቕ ጌሮም ይጥቀሙሉ እሞ ኣብ መወዳእታ ድማ ንዓለም ናይተን ዋጋ ምዕሩይነተን ካብቲ ሓድሽ ዋጋ ብቢልዮናት ዕጽፊ ዝወሓደ ብናሙና ውሑዳት ቁጽሪ ዘለዎም ዕስለታት ኣክስዮናት ኣብቲ ግምታዊ ኣዝዩ ዋጋ ዘለዎም ጥራይ ይነፍሑ ንግዳዊ ዋዕላ ቢልዮነር።

እቲ ኢንዳክቲቭ ጌጋ፡ እቲ ልዕሊ ዓቐን ዝተገምገመ ናሙና ንመላእ ህዝቢ ኣክስዮን ናይቲ ኩባንያ ዝተረጋገጸ ናሙና ክኸውን ዘለዎ ተኽእሎ እንታይ ምዃኑ ምፍላጥ ዝሓዘ እዩ?

Roberto da Silva Rocha, professor universitário e cientista político