ጉዳይ ኣና ሊድያ ኣብ ብራዚልያ ተጨውያ ተዓሚጻ

ጉዳይ ኣና ሊድያ ኣብ ብራዚልያ ተጨውያ ተዓሚጻ

ይቕሬታ ኣብ 1970 ወዲ 15 ዓመት ከለኹ ናብ ብራዚልያ ስለ ዝኣተኹ፡ እቲ ገበን ወዲ 18 ዓመት ከለኹ እዩ ተፈጺሙ።

ኣሳ ኖርተ፡ - ጭውያታትን ምዕማጽን ሞትን ጓል 8 ዓመት ኣና ሊድያ ዝተፈጸመላ፡ - ኣስፋልት እኳ ኣይነበራን፡ እታ ከተማ ድማ ኣዝያ ንእሽቶ እያ ነይራ ልዕሊ ሓምሳ ሽሕ ነበርቲ ዝነበርዋ።

ኣብ ብራዚልያ ከም ፈላሚ ምንባር፡ እቲ ናይ ትርፊ ግዜ ማእከላት ዘይብላ ከተማን ለበዳ ኣኖሚክ ነብሰ ቅትለትን፡ ውሑድ ገበናት፡ ውሑድ ስርቂ ብዘይካ መካይንን ምልማድ እዩ ነይሩ እዚ ተወላዲ ብራዚልያ ብርእሲ፡ ቅርጺ ኣካላትን... መንኰርኰር።

እታ ከተማ ምድረበዳ ስለ ዝነበረት፡ ኣብ መዓልታዊ ህይወት ውሑድ ዜና ስለ ዝነበረ ምስ ሰለስተ ናይ ውሽጢ ዓዲ፡ ዳርጋ ኣማተር ቻነላት ቴሌቪዥን ኢንተርነት ዘይብለን፡ ሬድዮን ሳተላይት ቲቪን ዘይብለን ስለ ዝነበረ፡ እቲ ዜና ብኣፍ ይዝርጋሕ ነበረ።

ዓዲ እያ ነይራ፣ ኣብ ውሽጢ ሃገር ገጽ ዘይብላ ከተማ፣ ኣስታት 100 ሽሕ ካንዳንጎስ ዝበሃሉ ሰራሕተኛታት፣ ኩሎም ደቂ ተባዕትዮ፣ ኣስታት 50 ሽሕ ኣገልገልቲ መንግስቲ ድማ ምስ ስድራቤቶም፣ ኣብ መንጎ ጾታታት ዲሞግራፊካዊ ዘይምዕሩይነትን ኣብ መንጎ ነበርቲ ዓቢ ደረጃ ኣታዊን ፈጢሩ። ካብዚ ንእሽቶ ህንዲ ምስ ካስታታታ።

ኣብ መንጎ መንእሰያት እቶም ጉጅለታት ጽቡቕ ገይሮም ዝተነጸሩን ዝፍለጡን ስለዝነበሩ እዞም ኣወዳት ካብተን ጉጅለታት ብመዓልታዊን ለይታዊን ስልችውነቶም ዝሕዙ ነገር እናደለዩ ኣብ ከተማ ዝዘውሩ ዝነበሩ፣ ኣዝዩ ንእሽቶ ማሕበረሰብ ኣቚሞም ኩሉ ዝገብርዎ ኣብ ዓንኬል ከምዚ ዝኣመሰለ ርእይቶ ይወሃቦም ነበረ። ንባብ ከምኡ’ውን ኣብ ምሉእ ከተማ ልዕሊ ሽዱሽተ ሲነማታት፡ ክልተ ትያትራትን ማእከል ዕዳጋን ስለዘለዋ፡ ነቲ ፍጹም ስእነት ትርፊ ግዜ ዝነበረ ስልችዋት ክቐትሎ እንተፈቲነ።

ገለ ዝሑላት ቦታታት ከም ፒዛርያ ዶም ቦስኮ፡ ባራት ቤሩትን ኣራቤስክን፡ ንሃብታማትን ፍሉጣትን ዝኸውን ፕራሊን ኮንፌክሽን፡ ባር ቤም፡ ከምኡ’ውን ናይታ ከተማ ናይ ለይቲ ህይወት እዩ ነይሩ፡ እቲ ናብ ጎያኒያ ክሃድም ዘይክእል ዓይነት፡ እዚኣ ኣማኢት ባራትን ቤት መግብታትን ዘለዋ ምስ ናይ ብሓቂ ናይ ለይቲ ህይወት።

ኣና ሊድያ እትነብረሉ ቦታ ከም ትሑት ፕላኖ ፒሎቶ ይቑጸር ነበረ፣ ብሓቂ ብሎክ 405/6 ትሑት ማእከላይ ደርቢ እዩ ነይሩ፣ ላዕለዋይ ማእከላይ ደርቢ ኣብ ሽዱሽተ ደርቢ ህንጻታት ናብ መስመር ጽርግያ ገጹ ይነብር ነበረ፣ ብሎኮታት ሚእትን ክልተ ሚእትን፣ ገሊኦም ኣብ... መበል ሰለስተ ሚእቲ ድማ ዝዓበዩን ኣብ ቀረባ እዋን ኣብ ደቡባውን ሰሜናውን ክንፊ ዝተሃንጹን መንበሪ ሰኔተራትን መራሕቲ ኩባንያታት ሃገራትን እዮም ነይሮም።

ማሕበራዊ ጂኦግራፊ እምበኣር ናይ ክፍልታት ኣዝዩ ዕጹው እዩ ነይሩ፣ ኣነ ኣብ UnB ተማሂረ ኣዝዩ ኤሊት እዩ ነይሩ፣ 99% ካብቶም ኣብ UnB ዝነበሩ ተማሃሮ ኣብ North and South Park Way ቀላያት እቶም ዝተረፉ ድማ ኣብ Plano Piloto ብቐንዱ ኣብ ገዛውቲ ይነብሩ ነበሩ on W5 south, so when it happened Anything ብኡ ንብኡ እቲ ዜና ነታ ከተማ ሒዙዋ፣ ኩሉ ሰብ ኩሉ ይፈልጥ ነይሩ፣ ብፍላይ ድማ ናይ ሰበስልጣን ድግሳት ምስ ኣመንዝራታት፣ ስነጥበባውያን፣ ካዚኖታት፣ ሓሽሽ፣ ናይ ሓዳር ዘይእሙንነት።

ብራዚልያ ሃገራዊት ርእሰ ከተማ ፍትሕ፡ ምሥጢራዊ ሃይማኖታት፡ ሓሽሽ፡ መስተ፡ መካይን፡ ቀሊል ገንዘብ፡ ኣጥፍእቲ እያ ነይራ፡ ስለዚ ድማ ንእሽቶ ናይ ላስ ቬጋስ ካቦክላ እያ ነይራ።

ድሕሪ እቲ ቅትለት ኣብ ጉዳይ ኣና ሊድያ ብዙሕ መርትዖታት ተተኺሉ፣ ኣብቲ እዋን እቲ ካልእ ጉዳይ ሓደጋ ኣብ ሓደ ካብቶም ብዙሓት ንህጻናት ዝፍጽሙ ዕልልታታት ዝጋገዩ ድግሳት ምዃኑ ይንገር፣ ንበጃ ዝኸውን ጭውያ ኣይነበረን፣ እቶም ኣወዳት። ተዓዲሞም ከም ኣጋይሽ ልሙድ ካልእ ትሕቲ ዕድመ ምስ ህላወ ርእይቶ ኣብቲ እዋን ዓበይቲ ኣስማት ሎሚ ተባሂሎም ነጋዶን ሃብታማት ኣወዳት ካብ ጸለውቲ ስድራቤታት, ምስ ወተሃደራዊ ስርዓት ዝኾነ ርክብ የብሉን, ኣመሓዳሪ እታ ከተማ ተመዚዙን ክገብሮ ግድን ነበረ። ሚዛን ኣብ መንጎ ጀነራላት ስልጣን o እቶም ኣብ ከተማ ንለይቲ ዝገዝኡ ዝነበሩ ካፕቴናት ሃብታማት ሕብረተሰብን ኩሉ ሰብ ብዛዕባ ዝሙት ናይቶም ሰነተራት፡ ኣመሓደርቲ፡ ሚኒስተራት፡ ምስጢራዊ ካዚኖታት ይፈልጥ ነበረ።

ኣብዚ ጉዳይ እዚ ዘጋጠመ ጾታዊ ዕልልታ ሃብታማት ፔዶፊልስ ጌጋ ስለዝነበረ፡ ሓደ ታሕተዋይ ማእከላይ ደርቢ ወዲ ምስ ሃብታማት ኣወዳት ክዘናጋዕን ክሬዲት ክረክብን ትርጉም ስለዘይብሉ፡ ካልእ ገበናዊ ዓይነት ጭውያ ንምጭዋይ ክፈጥሩ ፈቲኖም ክቡር ሓሽሽ ክትጥቀም፣ ሓዋ ንኣና ሊድያ ናብ ባርነት ሸይጥዋ፣ እዚ ድማ ኣብቲ እዋን እቲ ዝበሃል ዝነበረ እዩ፣ ምስዚ ዛንታ ጭውያ ጓል ድኻ ወይ ብወተሃደራዊ ውልቀመለኽቲ ምሽፋን ዘራኽብ ኣይነበረን፣ ቀሊል ስምምዕ ብኤሊታት ሕብረተሰብ ብራዚልያ፡ ከም ብዙሓት ኣብ ውሽጢ ቤተ መንግስታትን ኣብ ገምገም ቀላይ ዝርከቡ ምዕሩጋት ሆቴላትን መንበሪ ኣባይትን ዝረኣናዮ።

Roberto da Silva Rocha, professor universitário e cientista político