USA

USA

ንማሕበራዊ ሳይንቲስት ናይ ሓባር ቦታ ይመስል፣ ብሓቂ ግን ናይ ሓባር ቦታ እዩ፣ ኣሜሪካውያን ፈጠርቲ ናይቲ ፖለቲካዊ ሳይንስ ዝበሃል ናይ ዩኒቨርሲቲ ዲሲፕሊን ስለዝነበሩ፤ ስለዚ፡ ንሳቶም፡ ኣመሪካውያን፡ ንፖለቲካዊ ስርዓቶም ፖሊኣርኪ ዝብልዎ፡ ዲሞክራሲ ኣይኮነን፡ ኮሚኒታሪዝም ኣይኮነን፡ ኮሚኒዝም ኣይኮነን፡ ካፒታሊዝም ኣይኮነን፡ መምርሒ ፈደረሽን ዝሕሉ ናይ ጸለውቲ ጉጅለታት ኮንዶሚንየም እዩ፡ በዚ ምኽንያት ድማ እዩ፡ ክሳብ ሎሚ ፣ USA ስም የብላን፣ States ስም ኣይኮነን፣ ካብ ኣካላዊ ኩነታት ወይ ኩነታት መንግስቲ ዝተፈለየ ብንእሽቶ ፊደላት E ዘለዎ ፖለቲካዊ ትካል ንምፍላይ ዝውዕል ቅጽል ስም እዩ፤

ሕቡራት መንግስታት ሰሜን ኣሜሪካ፡ ኣሜሪካ ንካናዳን ሜክሲኮን ዘጠቓለለ ጂኦግራፍያዊ ዞባ ስለዝኾነት እኳ ንበይና ኣይኮነትን፡ ስለዚ፡ ሕብረት ፍርቂ ርእሰ-ምሕደራ ዘለወን ሃገራት ፈደረሽን ዝመስረታ ነታ ሃገር ስም ምሃብ ዝረሰዐት፡ USA ዝብል ስም ኣይኮነን። ናይ ዝኾነ ነገር፡ መግለጺ ናይቲ ግዝኣታውን ፖለቲካውን ስርዓት ጥራይ።

ካልኣይ: ስድራቤታትን ረብሓታትን ንፖለቲካ ሰሜን ኣሜሪካ ይውስኑ፣ ከየስፍሑ፣ ካብ ቅትለትን መጥቃዕትን ኣብ ትሕቲ ቁጽጽር ኤሊታት ዘይኮኑ ፕረዚደንታት፣ USA ዳርጋ ሰውራ ወይ ምግንጻል ከምዘይህልዋ ውሕስነት ክንህብ ንኽእል ኢና ምኽንያቱ እተን ግዝኣታት ስድራቤተን ስለዘለወን ኣብ ትእዛዝን ፈደረሽንን ብልክዕ ኣብ መንጎ እዞም ጉጅለታት ዝፍጠር ክርክር ብዙሓት ዓሚቕ መንግስቲ ዝብልዎ፣ ካልኦት ጽዮናውያን ዝብሉ፣ ካልኦት ኤሊት ዝብሉ፣ ካልኦት ከም ግሎባሊስት ዝሕዝዎም እዩ።

ይኹን እምበር፡ ካብ ዝምስረት እተን ዓሰርተ ሰለስተ መግዛእቲ ጀሚራ፡ ኣመሪካ ቀጻሊ መስመር ምስፍሕፋሕ ተኸቲላ፡ መጀመርታ ምስታ 90% ካብተን ኣብ መላእ ዓለም ዝርከባ ደሴታት ዝውንን ዝነበረት ስጳኛ፡ ድሕሪኡ ምስ እንግሊዝ ድሕሪ ካልኣይ ኲናት ዓለም ምልውዋጥ ብምግባር ንማርሻል ክትክሕስ ጸኒሓ ትልሚ፣ ኣሜሪካ ድሕሪ ምስጓግ ሜክሲካውያን ካብ ፍሎሪዳ፣ ቴክሳስ፣ ኣርካንሳስ፣ ካሊፎርንያ ዝዓበየት ግዝኣታዊ ምግዛእ ክትከውን ምዃና ብኸመይ ክትግምት ትኽእል?

ወለዶታት ኣሜሪካ ዝውለዱ ዘለዉ ይመስሉ ግን ዕላማታት ከም ወትሩ ሓደ እዩ፣ ምውራር ዓለማዊ ሃጸያዊ ግዝኣት፣ ሶቭየት ሕብረትን ቻይናን ጥራይ ድማ ዘይስገር ዕንቅፋት ኮይነን፣ ኩሎም ጸላእትን ተወዳደርትን ካብቲ ፍሉጥ ኣኼባ ኣብ ሆቴል ፕላዛ ደው ክብሉ ተገዚኦም እዮም። ቁጠባ ጃፓን፡ ድሕሪኡ ኣብ ልዕሊ ጀርመን ዝነበረ ቀረጽ ጉምሩክ ነይሩ።

እቲ ስራሕ ሽዑ፡ ሕጂ ምስ ስዑዲ ዓረብ ብናይ ፔትሮዶላር ስምምዕ፡ ወራር ዒራቕ፡ ምፍጣር ሕብራዊ ሰውራታት ኣብ ማይዳም፡ ካይሮ፡ ምፍጣር ኣዕነውቲ ጉጅለታት ከም ሓማስ፡ ዳዒሽ፡ እስላማዊ መንግስቲ፡ ኣብ ኣፍጋኒስታን ዝርከቡ ጐረባብቲ፡ ግን ኣብዚ እዋን’ዚ ኩሉ ዝጋገ ዘሎ ይመስል፡ እቶም ስድራቤታት ከረን ንዓለም እንታይ ከም ዝሓስቡ ክንርኢ ኢና፡ ኣብ መንጎ እዚ ድማ ብዝበለጸ ኣብስትራክትን ቨርቹዋልን ምርጫታት የታልሉና ኣለዉ፡ ምርጫዊ ዲሞክራሲ ይጻወቱ ኣለዉ።

Roberto da Silva Rocha, professor universitário e cientista político