ޕެރެލަލް ލެޖިސްލޭޓަރެއްގެ ގޮތުގައި އެސްޓީއެފްގެ ލެޖިފަރައިޒިންގ ޕްރޮއެކްޓިވިޓީ
ރޮބަރޓޯ ޑާ ސިލްވާ ރޯޗާ އެވެ
ތަޢާރަފު
އިހްތިސާސް ނިޒާމުގައި އެސްޓީއެފްގެ ހަރަކާތަކީ އާޓް. ސީއެފް88 އަދި އީސީ އެވެ. އައިވްސް ގަންޑްރާ މާޓިންސް އާއި އެހެނިހެން ރިޓަޔާޑް މިނިސްޓަރު ސެލްސޯ ޑި މެލޯ ފަދަ ރިޓަޔާޑް މިނިސްޓަރުން ހިމެނޭ ގޮތަށް ފަގީރުންގެ މެދުގައި ހާދިސާއެއް އުފެދިއްޖެ އެވެ ސީއެފް88 އާއި ގާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހުގެ ގެތަކުން ރެގިއުލޭޓް ނުކުރާ ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ. އެއްބަޔަކު މި މައްސަލަތަކަކީ ގާނޫނީ ގޮތުން މާބޮޑަށް ހަރަކާތްތެރިވާ މައްސަލަތަކެއްގެ ގޮތުގައި ދެކޭއިރު، އަނެއް ބަޔަކު ގާނޫނީ ގޮތުން ހުރި ހުސްކަންތައްތައް ފުއްދައިދީ ރެގިއުލޭޓަރީ ޓެކްސްޓްގެ މާނަވީ އޮޅުން ބޮޅުން ހައްލުކުރުމަށް އެސްޓީއެފްގެ ގާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހުގެ އޯވައެކްޓިވިޓީ ދިފާއުކުރެ އެވެ.
I - ބިބްލިއޮގްރަފިކަލް ރިވިއު
އައި-އޭ އެސްޓީއެފް ސުޕްރީމް ފެޑެރަލް ކޯޓުގެ އެތެރޭގެ ގަވާއިދު
އާރުއައިޓީއެފް އާޓް. 179. ފެޑެރަލް ނުވަތަ ސްޓޭޓް ޤާނޫނެއް ނުވަތަ ނޯމަޓިވް އެކްޓެއްގެ ތަޙުލީލެއް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ބަންޑާރަ ނައިބަށް ކޯޓަށް ހުށަހަޅައި، އެ ޤާނޫނެއްގެ މާނަ ކޯޓަށް ކަނޑައެޅޭނެއެވެ.
އާރުއައިޓީއެފް އާޓް. 252. އެއްވެސް ކޯޓަކުން ނުވަތަ ޓްރައިބިއުނަލެއްގައި ނިންމުމުން، އާންމު ތަރުތީބާއި، ޞިއްޙަތާއި، ރައްކާތެރިކަމާއި، މާލިއްޔަތަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ލިބުމުގެ ނުރައްކާ އޮތްނަމަ، އެ މައްސަލަ ކޯޓަށް ފޮނުވުމަށް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ބަންޑާރަ ނައިބު އެދިވަޑައިގަންނަވާނެ، އެހެންވީމާ އެ ނިންމުން އިންސިޑެންޝަލް މައްސަލައަށް ހަނިކޮށްފައި ނުވާނަމަ، އެ މައްސަލައިގެ ފުރިހަމަ މައުލޫމާތު ސުޕްރީމް ފެޑެރަލް ކޯޓަށް އަނބުރާ ގެނެސް، އޭގެ އަސަރުތައް ސަސްޕެންޑް ކުރެވިދާނެ ކަމަށް، އެ ހާލަތުގައި މައުލޫމާތު އެކަމަށް ޙައްދުވާނެއެވެ. ހަމައެކަނި ޕެރެގްރާފެވެ. ރިފަރަލް ކުރުމަށް އެދި ހުށަހެޅުމަކީ، ވާދަވެރި ނިންމުން ފައިނަލް އަދި ބާރުވެރި ނިންމުމަކަށް ވެފައިވާނަމަ، ނުވަތަ ސަސްޕެންސިވް އެފެކްޓެއް އޮންނަ އިސްތިއުނާފެއް ބަލައިގަނެވޭނަމަ ބަލައިނުގަނެވޭނެއެވެ.
އާރުއައިޓީއެފް އާޓް. 354-އީ. ބައިންޑިންގ ސަމާރީއެއް ޝާއިއުކުރުމަށް، މުރާޖައާކުރުމަށް ނުވަތަ ބާތިލްކުރުމަށް ހުށަހަޅާ ހުށަހެޅުމުގައި އާންމު ގޮތެއްގައި އަސަރުކުރާނެ ކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭ މައްސަލައަކާ ގުޅޭގޮތުން ކުރެވިދާނެއެވެ ކޯޓުގައި ވެސް ހަމަ އެ ޖަލްސާގަ އެވެ. (ޖުލައި 6، 2011 ގެ ގަވާއިދު ނަންބަރު 46 އަށް ގެނައި އިސްލާހުގައި ހިމެނޭ)
އާރުއައިޓީއެފް އާޓް. 1 ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެތެރޭގެ ގަވާއިދުގެ މާއްދާތަކަށް އަމަލުކުރަން ފަށާނީ އަންނަނިވި ލަފުޒުތަކާއެކުގައެވެ. 21. (...) § 1 (...) § 2 ޚުލާސާއާ ސާފުކޮށް ޚިޔާލުތަފާތުވުން އުފެދިއްޖެނަމަ، ވަގުތުން އާދަޔާ ހިލާފު އިސްތިއުނާފެއް ވެސް ރިޕޯޓަރަށް ދޫކުރެވިދާނެއެވެ. § 3 ހުކުމް ކުރާނެ ތާރީހެއް ހޯދުމަށް އެދޭއިރު ނުވަތަ މައްސަލަ ޕެނަލަށް ހުށަހަޅާއިރު، ރިޕޯޓަރު ޕްލެނަރީއަށް ނުވަތަ ޕެނަލަށް ހުށަހަޅަނީކަން ރެކޯޑްތަކުގައި ފާހަގަކުރަންވާނެއެވެ.
އާރުއައިޓީއެފް އާޓް. 326. ކުރީގެ މާއްދާގެ އައި އިން އެކްސް އަށް އިއްތިހާދުގެ ޝަރުތުތަކުގެ ދަށުން ހުށަހެޅި އާދަޔާ ހިލާފު އިސްތިއުނާފު ބަލައިގަނެވޭތޯ ބެލުމަކީ، އުފެދުނު ކޯޓުގެ ރައީސްގެ ޒިންމާއެކެވެ. ޢާޓް. 327. ފެޑެރަލް ސުޕްރީމް ކޯޓުން، ކައުންސިލްގެ ޖަލްސާއެއްގައި، ފެޑެރަލް މައްސަލައާ ގުޅުންހުރި ޙުއްޖަތް ބެލުމަކީ ޚާއްޞަ ޒިންމާއެކެވެ. § 1o ފެޑެރަލް މައްސަލައެއް ގުޅޭ ކަމަށް ބެލެވޭނީ، ގާނޫނީ ނިޒާމަށް ކުރާ އަސަރާއި، މައްސަލައިގެ އަޚްލާޤީ، އިޤްތިޞާދީ، ސިޔާސީ ނުވަތަ އިޖްތިމާޢީ ކަންކަމަށް ބަލާއިރު، އާދަޔާޚިލާފު އިސްތިއުނާފު ކޯޓުން ވަޒަންކުރަންޖެހޭނަމައެވެ. § 2o ގުޅުންހުރި ޙުއްޖަތް ޕްރޮސެސްކުރުމަށް އިންކާރުކުރާ ނިންމުމާ ދެކޮޅަށް މެރިޓްސްގެ މައްޗަށް އިސްތިއުނާފު ކުރެވިދާނެއެވެ.
އައި-ބ ކުރީގެ ކަންތައްތައް
ފެޑެރަލް ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ޕްލެނަރީގައި ނިންމާލީ ކްލޭމް އޮފް ނޮން ކޮމްޕްލައިންސް ވިތު އަ ފަންޑަމަންޓަލް ޕްރިސެޕްޓް (އޭޑީޕީއެފް) 572 ގެ ޝަރީއަތް ކުރިއަށް ގެންދިއުމެވެ ކޯޓާއި ކޯޓާއި ވަޒީރުންނާއި އާއިލާގެ މެމްބަރުންނަށް އޮޅުވާލުމުގެ ޚަބަރު (ފޭކް ނިއުސް)، ބަދުބަސް ތުހުމަތުތަކާއި އިންޒާރުތައް ދިނުމެވެ.
ދިހަ ވޯޓުން އެއް ވޯޓުން، ރިޕޯޓަރު، މިނިސްޓަރު އެޑްސަން ފަޗިންގެ ވިސްނުމުން ކުރިހޯދީ، ކްލޭމް އޮފް ނޮން-ކޮމްޕްލައިންސް ވިތު އަ ފަންޑަމަންޓަލް ޕްރިސެޕްޓް (އޭޑީޕީއެފް) 572، އޭގެ މަގުސަދަކީ އެސްޓީއެފްގެ ރިޔާސަތުގެ އޯޑިނަންސް 69/2019 އިން ކަނޑައެޅީ... އިންކުއަރީ ފެށުމަކީ، މުޅިން އަސާސެއް ނެތް ކަމެއް، "އެސްޓީއެފް ބަންދު ކުރުމަށް ބާރުއެޅުމާއި، އެ ކުންފުނީގެ މެމްބަރުންނަށް މަރުގެ ނުވަތަ ޖަލަށްލުމުގެ އިންޒާރު ދިނުމާއި، ޝަރުއީ ނިންމުންތަކަށް ނުކިޔަމަންތެރި ކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެވޭ ގޮތަށް ބަލާއިރު" އެވެ. ފަނޑިޔާރު މާކޯ އޮރެލިއޯ ބަލިވެވަޑައިގެން އޭޑީޕީއެފްގެ ފަރާތުން ހުކުމް ކުރެއްވި އެވެ.
އައި-ސީ ޖިނާއީ ޖަމިއްޔާތަކެވެ
ފަނޑިޔާރު ސެލްސޯ ޑި މެލޯގެ ވޯޓުގައި ފާހަގަކުރެއްވި ގޮތުގައި އެސްޓީއެފްގެ މިނިވަންކަމަށް ލިބޭ ހަގީގީ ނުވަތަ ލިބިދާނެ ގެއްލުމެއް ތަހުގީގުކުރުމުގެ އާދަޔާ ހިލާފު އަދި އާދަޔާ ހިލާފު ވަޒީފާއެއް އަދާކުރާ ކަމަށާއި އިންކުއަރީ ހުޅުވުމަށް ތާއީދުކުރި އެސްޓީއެފްގެ އެތެރޭގެ ގަވާއިދުގެ ގަވާއިދުތައް އިންސްޓްރޫމެންޓެއްގެ ގޮތުގައި ޝަރުތު ހަމަވާ ކަމަށެވެ ތަރުތީބާއި ދުސްތޫރީ ކަންކަން ހިމާޔަތްކޮށް ދިފާއުކުރުމަށްޓަކައެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ޑިމޮކްރެޓިކް ނިޒާމާއި، ޑިމޮކްރެޓިކް ސްޓޭޓް އޮފް ލޯ އަދި ޚުދު އެ މުއައްސަސާ ވެސް ފައިދާހުރި ގޮތެއްގައި ހިމާޔަތް ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ލިބޭ އިންސްޓްރޫމެންޓްތައް ކޯޓުން އުނިކުރުމަކީ ބުއްދިވެރި ކަމެއް ނޫނެވެ.
ޑީން އަށް އޮޅުވާލާ ނިއުސް މެޝިނަކީ އެއްގޮތެވެ ޖިނާއީ ޖަމިއްޔާތަކަށް، އެކަމަކު އެ މުއައްސަސާއަށް މަޖުބޫރު ކުރުމުގެ މަގުސަދުގައި. ފަނޑިޔާރު ސެލްސޯ ޑި މެލޯ ފާހަގަކުރެއްވި ގޮތުގައި އާންމުންގެ ނަފްރަތަށް ބާރުއެޅުމާއި ކުށްތަކާއި އިންޒާރުތައް ފެތުރުމަކީ ހިޔާލުފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަން ހިމާޔަތްކުރާ ގާނޫނު އަސާސީގެ މާއްދާގައި ހިމެނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. ރިޓީ އޮފް އެކްސްޕްރެޝަން އެންޑް ތިންކް.
އައި-ޑީ އިންސްޓިޓިއުޝަނަލް ރިއެކްޝަން
އެސްޓީއެފްގެ ރައީސް މިނިސްޓަރު ޑިއަސް ޓޮފޯލީ ވިދާޅުވީ، މީގެ ދުވަސްކޮޅެއް ކުރިން ކޯޓާއި މިނިސްޓަރުންނަށް ހަމަލާދީ، އެ މުއައްސަސާއަށާއި ޑިމޮކްރެޓިކް ސްޓޭޓް އޮފް ލޯއަށް ހަމަލާދޭން މަސައްކަތްކުރާ ޑިޖިޓަލް މިލިޝިއާތަކުން އެމީހުންގެ ނަޒާހަތްތެރިކަމާއި ޝަރަފަށް ނުރައްކާވެފައިވާ ކަމަށެވެ . މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި، އޭނާ ސޮއިކުރެއްވި އޯޑިނަންސެއްގެ ޒަރީއާއިން އިންކުއަރީ ހުޅުވުމަކީ ކޯޓަށް ދޭ ހަމަލާތައް އިތުރުވުމުން މުއައްސަސާތަކުގެ ރިއެކްޝަންގެ އިމްތިޔާޒެކެވެ. އޭނާ ހަނދާން ކުރެއްވި ގޮތުގައި އޭނާ އިސްނަގައިގެން އުޅުއްވީ "އެފަދަ ހަމަލާތަކުގެ އަދަދާއި ބާރުގަދަވުން ހުއްޓުވުމަށް ފިޔަވަޅުތައް އަޅަން ޖެހޭ މީހުންގެ އިންނާޝިއާ ނުވަތަ ކޮމްޕްލެސެންސީ" ފާހަގަ ކުރެއްވުމުންނެވެ.
އައި-އީ ޚިޔާލުފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަން
ހަމައެކަނި އެއްބަހެއް ނުވާ ފަނޑިޔާރު މާކޯ އޮރެލިއޯ ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި ތަހުގީގު ހުޅުވުމަށް ތާއީދުކުރާ އެސްޓީއެފްގެ އެތެރޭގެ ގަވާއިދުގެ 43 ވަނަ މާއްދާއަކީ 1988 ވަނަ އަހަރުގެ ގާނޫނު އަސާސީން ބަލައިގަތް މާއްދާއެއް ނޫނެވެ. އިންސާފަށް ބަލާއިރު، ތަހުގީގުގެ އިޖުރާއަތު ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ބަންޑާރަ ނައިބު އިސްނަގައިގެން ނުފެށުމުން، ދައުވާކުރުމުގެ މަސައްކަތްތައް ވަކިކުރާ ދުސްތޫރީ ތުހުމަތު ޖިނާއީ ނިޒާމާ ހިލާފުވުމެއް އޮތެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ތަހުގީގުތަކުގެ އަމާޒަކީ އޭނާއަށް ވިސްނޭ ގޮތުގައި ޚިޔާލުފާޅުކުރުމާއި ވިސްނުމުގެ މިނިވަންކަމުން ރައްކާތެރިވެފައިވާ ވަޒީރުންނާ ދެކޮޅަށް ފާޑުކިޔުމުގެ ބަޔާންތަކެވެ.
II - ވޯކިންގ ހައިޕޮތެސިސް
މަތީ ކޯޓުތަކުން ނިންމާ ނިންމުމެއް، އެއީ: ޓީއެސްޓީ، އެސްޓީޖޭ، އެސްޓީއެފް، އެސްޓީއެމް، ޝަރީއަތުގެ މަޖިލީހުގައި ތަހުލީލުކުރާ ވަކި މައްސަލައަށް އެކަނި އަމަލުކުރެވޭ އިހްތިސާސްތަކާއި ގާބިލްކަންތަކަށް ނިސްބަތްވާ ހުކުމްތައް ނެރުމުގައި އިޖުރާއީ އިރުޝާދުގެ ބާރުން ބާރުވެރި އަސަރުތަކެއް އުފެދިދާނެ އެވެ އެއަށް އަމަލުކުރުން ގާނޫނީ އޮޕަރޭޓަރުންނާއި، ސީދާ އަދި ނުސީދާ ހިންގުމުގެ އިދާރާތަކަށް ލާޒިމުވުމެވެ ފިޤުހުގެ ތަފާތު ވިސްނުމެއް ތަރައްޤީކޮށް، ފިޤުހުގެ މައްސަލަ ރެގިއުލޭޓްކުރާ ޤާނޫނުތައް އުފެއްދުމަށްޓަކައެވެ.
III - ތަރައްޤީ
މި ލިޔުމަކީ ޤާނޫނު އަސާސީގެ ޤާނޫނާއި، ދުސްތޫރީ އިސްލާހުތަކާއި، އާދައިގެ ޤާނޫނުތަކާއި، ޤާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހާއި ތަންފީޒީ އަމުރުތަކާއި، ސަޕްލިމެންޓަރީ ފެޑެރަލް ޤާނޫނުތަކާއި، ވަގުތީ ފިޔަވަޅުތަކާއި، ގަރާރުތަކާއި، އިދާރީ ގަވާއިދުތަކެވެ.
މި މަސައްކަތުގެ ތީސީސްއަކީ ކޭސް ލޯ ކިޔާ ޝަރުއީ ނަމޫނާތަކުން ކޯޓުތަކަށާއި ގާނޫނީ ދާއިރާގެ މުވައްޒަފުންނަށް އެމީހުންގެ ނޯމަޓިވް އަދި ގައިޑިންގ ނިންމުންތަކަށް އަމަލުކުރަން ލާޒިމުކުރާ ނަމަވެސް، ގާނޫނީ މަރުހަލާގެ ބައިވެރިން ނޫން ރައްޔިތުން އިސްތިސްނާވާ ކަމެވެ. ގާނޫނީ ވަކީލުން ނޫން އަދި ޕަބްލިކް އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރުން ނޫން އާންމު ރައްޔިތުންނަށް ގާނޫނެއް ނޫން ކަންކަމަށް އަމަލުކޮށް ތަބާވުން ލާޒިމު ނުވާތީ، ކޭސް ލޯ އަކީ ގާނޫނަކަށް ނުވާތީ އެމީހުންނަށް ހޭލުންތެރިވާން ނުވަތަ އިހުތިރާމް ކުރަން ނުޖެހެ އެވެ. އެއްވެސް މީހަކަށް އެކަން ނޭނގޭ ކަމަށް ބުނެ ޤާނޫނަށް ތަބާވުމަށް ބަހަނާއެއް ނުބުނެވޭނެ، އާޓް. 3 LINDB dec law 4567 of September 4, 1942. އެހެންކަމުން: ޚުލާޞާތަކާއި، ރިވިއުތަކާއި، ޙުކުމްތަކާއި، ކޭސް ލޯއަކީ ޤާނޫނުތަކުގެ ކެޓަގަރީގައި ހިމެނޭ އެއްޗެއް ނޫނެވެ.
އެހެން ނަމަވެސް، ޝައުޤުވެރިކަން އުފެދި، މަޝްހޫރު ބަހުސްތައް އުފެދިފައިވާ ފަހުގެ މައްސަލަތައް އެކުލެވިގެންވާއިރު، އެ މައްސަލަތައް ކޮމެންޓް ކުރެވޭ މީޑިއާތަކުން އެންމެ ތަފާތު އިޙްސާސްތައް ފެންނަނީ:
އ) އެއްޖިންސުގެ މީހުންނާ އެކު ސްޓޭބަލް ގުޅުންތައް ގާއިމްކުރުމަކީ ގާނޫނީ ކަމެއް؛
ބ) އެއްޖިންސުގެ ގުޅުންތައް ގާނޫނީ ގޮތުން؛
ގ) ~32 ގްރާމް ރާ ގެންގުޅުމާއި މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ ގޮތުން ބޭނުންކުރުމަކީ ގާނޫނީ ކަމެއް؛
އެހެންކަމުން މި ޝަރުއީ ލުއިތަކަކީ (ކ؛ ބ؛ ގ) ރަޖިސްޓްރީކޮށް ވަކި މައްސަލައަކަށް ހަނިކޮށްފައިވާ ލުއިތަކެއް ކަމަށާއި، އޭގެ ފައިދާ ލިބެނީ ހަމައެކަނި ފައިނަލް ހުކުމް ލިބުނު ބަލަމުންދާ ދައުވާގައި ހިމެނޭ ފަރާތްތަކަށް ކަމަށް ވަގުތުން ބަޔާންކޮށް އަލުން ކަށަވަރުކުރަން ޖެހެއެވެ.
އެހެން ނޫންނަމަ، ކޮންމެ މައްސަލައަކީ ވެސް އަމަލުކުރަމުންދާ ގާނޫނާ ހިލާފު މައްސަލައެއް ކަމަށާއި، މިއީ ފުރަތަމަ ކައިވެންޏާ ބެހޭ ގޮތުން މަދަނީ ގާނޫނުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ އެއްޗަކާ ހިލާފު ކަމެއް ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ. 1514 ވަނަ އަހަރާއި އާޓް. މަދަނީ ގާނޫނުގެ 1517 ވަނަ މާއްދާގެ އދ. 1988 ވަނަ އަހަރުގެ ފެޑެރަލް ގާނޫނު އަސާސީގެ 226 §3 އަދި §5 ގައި، ފިރިހެން ދަރިންގެ ނުސީދާ ގޮތެއްގައި ފިލިއޭޝަން މެދުވެރިކޮށް އެއްކޮށްފައިވާ ގާތްތިމާގެ މީހުންނާއި ފޭބޭ ގާތްތިމާގެ މީހުންނާއި، ކައިވެނި ނުކުރެވޭ ގާތްތިމާގެ މީހުންނާއި، ޝަރުތު ހަމަވާ ޝަރުތުތައް ފުރިހަމަކޮށް، މަނާ ކަންތައްތަކަށް އަމަލުކުރަންޖެހޭ، ސަސްޕެންސިވް ސަބަބުތައް , އަދި ހުރަސްތައް؛ ކައިވެނީގެ ގާނޫނާއި ރެގިއުލޭޓަރީ ގާނޫނުތަކުން ސްޓޭބަލް ޔޫނިއަން ބަލައިނުގަތީ، އެހެންކަމުން، އެސްޓީއެފް އިން ދީފައިވާ މި މައުޟޫއަށް މި ވިސްނުން ތަބާވުމަކީ ރައްޔިތުގެ ވާޖިބެއް ނޫނެވެ.
ގާނޫނު އަސާސީއާ ހިލާފު މާއްދާއެއް ކަމަށް ކަނޑައެޅުމަށް ހަ ވަޒީރަކު ވޯޓު ދެއްވި އެވެ އީ ގެ މަސްތުވާތަކެތީގެ ގާނޫނު ނަންބަރު 11،343/2006 ގައި އާރުއީ ޕްރޮސެސް ނަންބަރު 635،659 ގައި މި ޢަމަލު ކުށްވެރި ކުރުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވެއެވެ.
އެއީ: ގިލްމާ މެންޑޭސް (ރެޕަޓަރު)، އެލެގްޒެންޑަރ ޑި މޮރޭސް، އެޑްސަން ފަޗިން، ލުއިސް ރޮބަޓޯ ބާރޯސޯ، ރޯޒާ ވެބަރ (މިހާރުވެސް ރިޓަޔާކޮށްފައިވާ) އަދި ކާމަން ލޫސިއާ އެވެ.
ޑިއާސް ޓޮފޯލީ ވޯޓު ދެއްވީ އެ މާއްދާގެ ދުސްތޫރީ ކަމާބެހޭކަން ބަލައިގަތުމަށް ނަމަވެސް ގާނޫނުން ކުރިން ވެސް އެ އަމަލު ކުށުން ނައްތާލާފައިވާ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރެއްވި އެވެ. މިހެން ވިޔަސް އޭނާ ވޯޓު ދެއްވީ ކްރިމިނަލް ކޯޓަށް މި މައްސަލަތައް ބެލެހެއްޓުމުގެ ގާބިލްކަން ދެމިއޮތުމަށެވެ.
މި މަޤާމަށް ތަބާވީ ލުއިޒް ފަކްސް އެވެ.
ނޫނެސް މާކިސް، ކްރިސްޓިއާނޯ ޒާނިން އަދި އަންދްރޭ މެންޑޮންސާ ބަލިވެ، އަމިއްލަ ބޭނުންތަކަށް ރާ ގެންގުޅުން ކުށެއްގެ ގޮތުގައި ދެމެހެއްޓުމަށް ވޯޓު ދިނެވެ.
ގާނޫނަކަށް ވުމަށް ދެން އޮތް ފިޔަވަޅަކީ ވޯޓުލުމަށް އިސްލާހެއް ފޮނުވުމާއި އޭގެ ފަހުން ގާނޫނެއް ހަދައި ޝާއިއު ކުރުމުން ފެޑެރަލް ސެނެޓުން ފާސްވެއްޖެނަމަ އެކަން ނުކުރެވުނެވެ. އެހެންކަމުން ސުޕްރީމް ކޯޓުން ނިންމާ މި ނިންމުމަކީ ގާނޫނެއް ނޫން ކަމަށާއި ކޮންގްރެސް އިން މި ފިޔަވަޅުތައް ދުސްތޫރީ ގާނޫނަކަށް ހަދަންދެން ފައިނަލް ހުކުމެއްގައި އިއުލާންކޮށްފައިވާ ހައްގު ކަށަވަރު ކުރުމަށް ކޮންމެ ރާ ބޭނުންކުރާ މީހަކު ދައުވާއެއް އުފުލުމުގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާތީ އެވެ.
IV - ނިންމުންތައް
ޤާނޫނުއަސާސީއާއި ޤާނޫނު އަސާސީގެ ޤާނޫނުގެ ޓެކްސްޓާ ޚިލާފު ޤާނޫނުތަކާއި ވިސްނުންތައް ބާތިލްކުރުމަށް ވޯޓުދިނުމާއި ފާސްކުރުމަށް އަދީން، އެޑެކޮންގެ ނިންމުންތައް ޤައުމީ ސެނެޓަށް ފޮނުވަންޖެހޭ ޤާނޫނަކާއި ތަފާތެއް އެބައޮތެވެ . 52، އައިޓަމް އެކްސް ސީއެފް88، އެއަށް ބަދަލު ގެނައުން، އީސީ 45 އާޓް. 8 ގެ ބައިންޑިންގ އެފެކްޓާއެކު އެސްއެފް އިން ފާސްކުރާ ވޯޓުގެ ތިންބައިކުޅަ ދެބައި، އަދި ޝާއިއުކުރުމަކީ ގާނޫނުގެ ދާއިރާ ހަނިކުރުން ނުވަތަ ފުޅާކުރުމެވެ , މަތީ ކޯޓުތަކުގެ ނިންމުންތައް ލާޒިމުކުރަނީ ހަމައެކަނި ކަމާބެހޭ ކޯޓުތަކުގައި މައްސަލައަކަށް ބަލައިގެން ހުކުމް ކުރެވޭ ޝަރީއަތުގެ ރެކޯޑްތަކުގެ ތެރެއިން އާޓް. 103-A CF88، އަދި އަސަރުކުރަނީ ހަމައެކަނި ޕަބްލިކް އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރުންނަށް ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ.
އެސްޓީއެފް އާޓްގެ ޚުލާސާތަކަށް ތަބާވުން ތިރީގައި މިވަނީ ލާޒިމުވެފައެވެ. 103-އޭ:
އ) ޝަރުއީ ދާއިރާގެ އިދާރާތައް؛
ބ) ސީދާ އަދި ނުސީދާ ގޮތެއްގައި އާންމު ހިންގުން؛
ގ) އިދާރީ ދާއިރާތަކުގައި: ފެޑެރަލް، ސްޓޭޓް، މުނިސިޕަލް، ޤާނޫނުން ޤާއިމުކުރެވިދާނެ ކަންކަމަށް ގެއްލުމެއް ނުލިބި.
IV- ޚުލާޞާއަކީ ޤާނޫނެއް ނޫނެވެ.
IV-a.1 - ކޯޓުގެ ރެކޯޑްތަކުގައިވާ ވަކި މައްސަލަތަކުގައި ނިންމާ ނިންމުންތަކަށް ޚާއްޞަކޮށް ޚުލާޞާއަށް ބާރުފޯރުވާ ބާރެއް ލިބިގެންދާއިރު، އިޚްތިޔާރީ މައްސަލަތަކުގައި ޕަބްލިކް އޭޖެންޓުންނަށް އެކަން ތަންފީޒުކުރުން ވަޒަންކޮށް ތަޙުލީލުކުރެވިދާނެއެވެ . 103-A CF88 §3 ގައިވާ ގޮތުގެމަތިން، އެ ޚިޔާލުތަފާތުވުން ބަލައިގަނެވޭނެތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ ނިންމާނެއެވެ.
IV-a.2 - އެހެންކަމުން އިވެންޖިލިކަލް ޕާސްޓަރަކީ ޕަބްލިކް ބޮޑީއެއްގެ ސީދާ ނުވަތަ ނުސީދާ ހިންގުމުގެ އޭޖެންޓެއް ނުވަތަ ފެޑެރަލް، ސްޓޭޓް ނުވަތަ މުނިސިޕަލް ދާއިރާގެ ޝަރުއީ ދާއިރާގެ މެންބަރެއް ނޫންނަމަ، އޭނާއަކީ ބާރުވެރި ޚުލާސާތަކަށް ތަބާވުމެއް ނޫނެވެ އަދި އޭނާގެ ދީނީ ދާއިރާގައި ކައިވެނީގެ ނުވަތަ ސްޓޭބަލް ޔޫނިއަންގެ އަމަލުތައް ކުރުމަށް ދެކޮޅު ހަދައި، ހަމަ އެގޮތަށް، އޭނާގެ ޗާޗުގައި އެއްޖިންސުގެ ގުޅުން ކަތިލުމުގެ އަމަލާއި އޭނާގެ ޟަމީރާއި ޢަޤީދާތަކާ ދެކޮޅު ހަދާނަމަ ޤާނޫނަށް ތަބާނުވެދާނެއެވެ. އަދި ތިމާގެ ޗާޗުގައި ނުވަތަ އަޅުކަން ކުރުމުގެ ޚިދުމަތުގައި ޕޮޓްހެޑެއް ހުރުމަކީ އެގޮތަށް އެދޭ އަދި ނިންމާނަމަ ގަބޫލުކުރުމަކީ ވެސް ލާޒިމު ކަމެއް ނޫނެވެ.
IV-a.3 - ޚުލާސާއަކީ ހުރިހާ ދާއިރާއަކުން ދައުލަތުގެ މުވައްޒަފުންނަށް ހަރުކަށިކޮށް އަމަލުކުރާ އިދާރީ ފިގުހުގެ ގައިޑްލައިނެކެވެ؛
އިވާ.4 - ޤާނޫނަކީ ގަދަކަމުން ކުރާ އެރްގާ އޮމްނެސް، އޮބްޖެކްޓިވް އަދި ޔުނިވާސަލް ޤާނޫނެކެވެ.
V - ބިބްލިއޮގްރަފީ
1. ބްރެޒިލް. މަދަނީ ގާނޫނު. އިންތިޒާމްކޮށްފައިވަނީ ޖޯޖް ގޯޓެން އެވެ. ފެޑް. ޑެޕް. އެސްސީ. ބްރެސިލިއާ: ސީޑީ، 2023.
2. ބްރެޒިލް. ޤާނޫނު އަސާސީ (1988). ބްރެޒިލްގެ ފެޑެރޭޓިވް ރިޕަބްލިކްގެ ގާނޫނު އަސާސީ. ފެޑެރަލް ޗެމްބަރ އޮފް ޑެޕިއުޓީސް، 65 ވަނަ ނެރުމެވެ. ބްރެސިލިއާ: ސީޑީ، 2024.
3. ބްރެޒިލް. ޤާނޫނު އަސާސީ (1988). ބްރެޒިލްގެ ފެޑެރޭޓިވް ރިޕަބްލިކްގެ ގާނޫނު އަސާސީ. ދުސްތޫރީ އިސްލާހު ނަންބަރު 45 2004. އެ މާއްދާ އިސްލާހުކުރުން. އާޓްސް ބަދަލުކުރެއެވެ. ފެޑެރަލް ގާނޫނު އަސާސީގެ 37، 40، 42، 48، 96، 149، އަދި 201 ވަނަ މާއްދާއާއި ފެޑެރަލް ގާނޫނު އަސާސީގެ މާއްދާތަކުން އާޓްގެ § 3 ގެ އައިޓަމް IX އުވާލައެވެ. ފެޑެރަލް ގާނޫނު އަސާސީގެ 142 ވަނަ މާއްދާއާއި ގާނޫނު އަސާސީ އިސްލާހު ނަންބަރު 20، ނޮވެމްބަރު 15، 1998 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މާއްދާތަކާއި އެހެނިހެން މާއްދާތައް ހިމެނެ އެވެ. ފެޑެރަލް ޗެމްބަރ އޮފް ޑެޕިއުޓީސް، 65 ވަނަ ނެރުމެވެ. ބްރެސިލިއާ: ސީޑީ، 2024.
4. ބްރެޒިލް. ބްރެޒިލްގެ ޤާނޫނުގެ އުސޫލުތަކަށް ތަޢާރަފްވުމުގެ ޤާނޫނު – ލިންޑްބް. އިންތިޒާމްކޮށްފައިވަނީ ޖޯޖް ގޯޓެން އެވެ. ފެޑް. ރިޕަބްލިކަން އެސް.ސީ. ބްރެސިލިއާ: ސީޑީ، 2023.
5. އެސްޓީއެފް. ފެޑެރަލް ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ އެތެރޭގެ ގަވާއިދު – އާރުއައިޓީއެފް. ފެޑެރަލް ޗެމްބަރ އޮފް ޑެޕިއުޓީސް، 65 ވަނަ ނެރުމެވެ. ބްރެސިލިއާ: ސީޑީ، 2024.
6. އެސްޓީއެފް. ފެޑެރަލް ސުޕްރީމް ކޯޓުންނެވެ. ޚަބަރު ވެބްސައިޓް <https://portal.stf.jus.br/noticias/verNoticiaDetalhe.asp?> އިން ލިބެން ހުންނާނެއެވެ
Nenhum comentário:
Postar um comentário