ምንቁልቋል፡ ግን ከኣ ሕጂ’ውን መተካእታ ዘይብሉ

ምንቁልቋል፡ ግን ከኣ ሕጂ’ውን መተካእታ ዘይብሉ

ኣብ USA ዘሎ ኩነታት ዘተሓሳስብ እዩ። ኣብ ቁጠባዊ ውድቀት ትርከብ ኮይና ግን ሕጂ ውን ንመላእ ዓለም ብዙሕ ዘይትካእ ነጥብታት ኣለዋ። ቻይናውያንን ህንዳውያንን ነቲ ኢንዱስትሪ ኣብ ዝዓብለሉሉ ዘለዉ እዋን፡ ካብ ስፌት መርፍእ፡ ብሽክለታ፡ ሞባይልን መካይንን ከይተረፈ፡ ናይ ገዛእ ርእሱ መደበር ጠፈር ዘለዎ ትካል ህዋ፡ ከምኡ’ውን ኣብ ወርሒ ዝዓለቡ መርመራታት ህዋ፡ ሰባት ድሕሪ ሕጂ ንደቂ ሰባት ኣመሪካ ኣየድልያን’ዩ ኢሎም ክሓስቡ ይኽእሉ።

ካብ 1950 ጀሚሩ ግን ካብ ኩሉ ኣብ ዓለምና ዘሎ እዋናዊ ሙዚቃ 90% ዘፍረያ ሰለስተ ሃገራት ጥራይ እየን፡ ብራዚል፡ ኣመሪካ፡ ዓባይ ብሪጣንያ። ኣፍሪቃዊ፡ ደንማርካዊ ወይ ሽወደናዊ፡ ሩስያዊ፡ ፖርቱጋልኛ፡ ፈረንሳዊ፡ ጣልያናዊ ደርፊ ስመኒ። ኩሉ ብዘይካ ኣባ፡ ኣሃ፡ ሓደ ወይ እቲ ካልእ ጐሓፍ እዩ። እቲ ዝበዝሐ ፍርያት ሙዚቃ ዓለምና ካብዞም ሰለስተ ዝቖመ እዩ፤ ኣብ ሲነማን ቲቪን መደባት።

USA ሕጂ ውን እታ ዝበለጸትን ኣፍራይትን ምዃና ኣስተውዕል፤ ካብ KWAIን ቻይናውያን TIKTOK, TELEGRAMን VKን ብድኹም ውድድር ዝሳቐዩ ማሕበራዊ መራኸቢታት ኣለዋ። ዓለም ብሓፈሻ ብኣመሪካውያን ዝተዓብለለት እያ።

ስለዚ ኣሜሪካ ካብ ላዕሊ ምውጻእ ባዶነት ክፈጥር እዩ።

ውድቀት ኩለን ሃጸያዊ ግዝኣታት ግን ዘይተርፍ እዩ። ትራምፕ በሊሕ እንተዝኸውን ነይሩ፡ ወለዶታት ዜጋታት ኣመሪካ ኣብ ዓለም ካልኣይ ወይ ሳልሳይ ኣገዳሲት ሃገር ክትከውን ምተዳለወ።

ንኣሜሪካ ኣብ ቀዳማይ ደረጃ ክትጸንሕ ምፍታን ከንቱ ፈተነ ክኸውንን ዘይተርፍን ዘይተርፍን ዕንወት ናይዛ ዓባይ ትሃልኽ: ካብ መጠን ንላዕሊ ነዳዲ: ብዙሕ ማይ: ብዙሕ ሓይሊ ኤሌክትሪክ: ልክዕ ከምታ ንሞዴል ሃልኪ ሰሜን ኣመሪካ ዝቐደሐት ቻይና: ኣብ ቀረባ እዋን እውን ሃጸይነት ሜላ ህላወኣ ክትገብራ ክትግደድ እያ: ታሪኽ ድማ ከም ዋዛ ይደግማ።

ዝኾነት ሃገር ነዚ ዕብዳንን ዘላቒ ዘይኮነን ኣገባብ ሃልኪ ክትቅድሖ የብላን: ንርእሳን ንመሬትን።

ግብረሽበራ እንታይ እዩ?

ኣብ ዝሓለፈ ክፍለ ዘመን ኣሜሪካ ብሰንኪ ባናና ጥራይ ንጓቲማላ፣ ኒካራጓ፣ ጃማይካ ወሪራ!

ንምእማኑ ዘጸግም ይመስል፡ ባናና ንኽህልዎም ግን እቲ ስነመጎታዊ ነገር ባናና ካብ ወጻኢ ምእታው ምኾነ።

ኣሜሪካውያን ግን ንግዲ ኣይፈትዉን እዮም: ኣሜሪካውያን ኩባንያታት ንግዲ ባናና ምእንቲ ክሕዛ ጥራይ መንግስታት ኣውዲቖም: ነዚ ድማ ብሽበራ: ስእነት ዲሞክራሲ: ግህሰት ሰብኣዊ መሰላት: ኮሚኒስት: እቲ ልሙድ ኣጀንዳ ከሲሶም: ንኻልእ ሃገር ክኸሱ ወይ ክወርሩ ምስ ዝደልዩ: እቲ ልሙድ ውግዘት ይጅምሩ: እዚ ኩሉ ብሰንኪ ባናና (ወይ ዘይቲ: ወይ ታንግስተን: ወይ ብርቂ ጥራይ:: መሬት፡ ወይ ሊትየም፡ ወይ ኒዮብየም፡ ኣሉሚንየም፡ ነሓስ፡ ኮባልት)።

ካብ ሚኒስትሪ ጉዳያት ወጻኢ ብራዚል ዝኾነት ፍሉጥ ኢታማራቲ ዝረኸብካዮ ሰነዳት እንተርኢኻዮ፡ ኣብ ኣህጉራዊ ትካላት ምስ ውድብ ንግዲ ዓለም (World Trade Organization) ብዛዕባ ብኣመሪካውያን ኣምጻእቲ ጥርዓን ዘጋጠመ ዘይምርድዳእ ንኣርብዓ ዓመታት ዝቐጸለ ክርክርን ክስን ክትዕዘብ ኢኻ፤ ሕጂ ብዛዕባ ዋጋታት፡ ባልዓት ኣብ መትከላት፡ ሳይንሳዊ መጽናዕትታት ኣንጻር ሃልኪ ሽኮር ቃንጫ ሽኮር፡ ቡን፡ ኩሉ ነገር ንምጥፋእን ዋጋታት ንምውራድን፡ ኣብ መወዳእታ ድማ ኣራንሺ ከይተረፈ ኣብ መንጎ ክልቲአን ሃገራት ዝነውሐ ክርክር ፈጢሩ ምኽንያቱ ኣብ ፍሎሪዳ መትከሊ ኣራንሺ ስለ ዝነበረ፡ ብቑሪን ህቦብላን ዝሳቐያ፡ ስለዚ ኣብ ብራዚል ዝርከቡ ኣግራብ ኣራንሺ ምስቶም ተቓለስቲ ሰሜን ኣመሪካውያን ንነዊሕ ዓሰርተታት ዓመታት ተሳቒዮም።

Roberto da Silva Rocha, professor universitário e cientista político