terça-feira, 24 de junho de 2025

ʻO ka Evolutionism me ka creationism?

ʻO ka Evolutionism me ka creationism?

ʻO ka hoʻopaʻapaʻa nui ma waena o nā pou kū'ēʻelua ma ka moʻokūʻauhau o nā manaʻo e pili ana i ke kumu o ke ola ma ka Honua, maopopo - inā wau e pili ana i ke ola ma keʻano nui au e extrapolating, aiʻole e hele ma waho o ka laulā o ka hoʻopaʻapaʻa i ke kumu o ke ola - hūnā i ka pilikia maoli e pili ana i nāʻokoʻa e kū'ē ana i nāʻaoʻao nuiʻelua ma ka nīnau: no hea mai ke ola; pehea mai; a i ka manawa hea i ala mai ai?

ʻO ka ʻokoʻa nui ma waena o nā ʻaoʻao nui ʻelua ma ka hoʻopaʻapaʻa ʻana i ke kumu o ke ola, ua hūnā ʻia e ka ʻōlelo hoʻohālikelike nui loa, ʻaʻole maopopo i kēlā me kēia ʻaoʻao o ka paio.

ʻO ka evolutionism.

ʻO ke kumu hoʻohālike ʻepekema e pili ana i ke kumu o ke ola e hoʻomaka me ka metaphysics, kahi i hoʻopaʻapaʻa ʻia ai e hilinaʻi ka mea insensitive i ka manawa, ma ka hana ʻino o kahi kumu hoʻohālike o ke ao holoʻokoʻa me ka ʻole o ka naʻauao a e hana ana ma o ka hoʻāʻo nui ʻana i ka palena o ka palena ʻole, a ma kēia regression i ka infinity wale nō ka pōmaikaʻi a me nā pōʻino hiki ke kūkulu a hoʻololi i ka naʻauao maʻemaʻe a immaterial, maopopo a i ʻole ka ʻuhane. ʻO ke kumu hoʻohālike e hana ana me ka ikaika ikaika, e hōʻoiaʻiʻo ʻaʻole pono: ka manaʻo, ʻaʻole naʻauao, ʻaʻole hoʻopaʻapaʻa kumu a i ʻole nā ​​​​mea ʻē aʻe ma mua o ke kumu o ka manaʻo a i ʻole ke kumu o ka inductivism o ke kānāwai o nā helu nui, ʻo ia hoʻi, ka determinism o nā mea i hoʻokō ʻia e wehewehe ana i ka hope o nā kumu maoli: ʻo ia hoʻi, nā hopena a i ʻole nā ​​​​hopena e wehewehe a koho i nā kumu.

Hoʻoholo ʻia nā mea no ka mea aia nā kumu kūpono ma mua a ma ka manawa wale nō, akā, ʻoiaʻiʻo, ʻo ka hopena ka mea e hōʻoiaʻiʻo ai a hoʻokumu i nā kumu, i kahi kumu hoʻohuli.

ʻO ka Evolutionism ka wehewehe a me ka hōʻoiaʻiʻo i nā kumu ma muli o nā ʻoiaʻiʻo, ʻaʻole i ka ʻaoʻao ʻē aʻe, no ka mea, ʻaʻole nā ​​​​kumu a pau e hoʻopuka i kahi hopena wānana a wānana paha, ʻo kahi hoʻonohonoho hope o nā kumu i loaʻa mai nā hopena, kahi e hōʻoia ai nā hopena i nā kumu.

Hoʻokumu a wehewehe nā hopena i nā kumu maoli.

ʻO kēia ʻano heuristic o ke kānāwai o ka evolutionism o nā ʻano he kumu hoʻololi ʻole kahi i ʻike ʻole ʻia ma mua inā e holo nā kānāwai āpau o ka evolution: ʻike wale ʻia ua hana lākou no ka mea ʻaʻole i hoʻopuka mua ʻia e nā kānāwai like.

ʻO kēia ka pilikia epistemological o ka haʻalele loa i ka naʻauao a me ka wānana i ke ʻano evolutionary.

ʻAʻohe manaʻo, ʻaʻole hoʻi he naʻauao ma hope o ka evolution, he naʻaupō ka evolution, ʻike ʻole, a ʻike ʻole ʻia, ʻo ia kahi ʻōnaehana o ka manaʻoʻiʻo i ka naʻaupō a me ka nele o: ʻike a me ka mana; ka hoʻolālā a me ka mahele o nā hana a me nā hana ma ke kaʻina hana; nele i ka pahuhopu a me ke kumu.

ʻO ka Evolutionism he aberration i ka honua o: ʻike, hui, ʻike, noʻonoʻo. ʻAʻohe kumu.

Nā manaʻo o ka evolutionism:

a) ʻaʻohe naʻauao ma ke ao honua;

b) nā hopena (nā hopena - nā ʻoiaʻiʻo) wehewehe a hōʻoia i ko lākou kumu;

Hoʻokumu ʻana.

ʻAʻole ʻimi ka Creationism e lawe mai i ka ʻike a i ʻole ka noʻonoʻo i loko o kāna kumu wehewehe, akā kuhikuhi i ke kikowaena o ka naʻauao i ka hoʻohālikelike o ke ola ma ke ʻano he papahana i hāʻawi ʻia me ka coherence, rationality, control, administration and predictability.

ʻO ka unuhi ʻana i ke kuhiakau e manaʻo ʻia ka hana ʻana he mea hana, me ka ʻole o ke kiʻi o ka mea nāna i hana ma ke ʻano he mea hana ikaika, naʻauao, ʻaʻole he ʻuhane, ʻaʻole kekahi mea waiwai, a laila pili i ke ao holoʻokoʻa me ka ʻole o ke ʻano o kekahi ʻano mea i loko o ke ao holoʻokoʻa, he ʻōnaehana ʻike wale nō a ma ke ʻano he pūʻulu o ka ʻikepili i hoʻonohonoho ʻia a pili i kahi protocol e hiki ke hoʻonohonoho ʻia i ke ao holoʻokoʻa e hiki ke hoʻonohonoho ʻia i ke ao holoʻokoʻa. nā kānāwai, a i ʻole nā ​​kānāwai o ke ʻano i ʻike ʻia a ʻike ʻia a mākou e kapa nei he mau aʻo ʻepekema.

ʻO wai a he aha ka mea nāna e hoʻoponopono i ka ʻike o nā kānāwai o ke ao holoʻokoʻa a pehea lākou e hana ai i kēia?

ʻO ka ʻike i kapa ʻia ʻo creationism e hoʻolauna i ka ʻokoʻa a i ʻole ka mea i waiho ʻia e ka evolutionism e kāpae i ka naʻauao ma ka noʻonoʻo ʻana ʻaʻole pono loa ka naʻauao ma ke ʻano o ke kaʻina o ka hoʻomohala ʻana a me ka hana ʻana o ke ola.

Nā manaʻo o ka creationism:

a) naʻauao ke ao holoʻokoʻa;

b) ʻo ke ao holoʻokoʻa a ʻaʻole paʻa wale a pane.

Nā hopena:

No ka lanakila ʻana i kēia impasse, ʻae ʻo ia iho ʻaʻohe naʻauao i ke ao holoʻokoʻa, ua hoʻokumu nā evolutionists i kahi hoʻopono ponoʻī e hoʻopau i ka pono o nā kānāwai o ke ʻano ʻē aʻe ma mua o ka leo a me ka manaʻo ʻole, reactive wale nō me ka ʻole o ka proactivity, naʻauao a me ka predictability. He mea nui nā mea a pau, he palaka nā mea a pau, he mea ʻole nā ​​mea a pau, he kumu ʻole nā ​​mea a pau, a i ka hopena, puka mai ke kumu mai ka pono ponoʻī ponoʻī, hōʻoia ʻia a ʻae ʻia a hoʻohana ʻia e ke kaiapuni me ka ʻole o kahi papahana a i ʻole hoʻolālā.

ʻAʻohe kumu a i ʻole ka hopena no ka mea ʻaʻole ia e ʻae i ka naʻauao ma ke ʻano he ʻāpana o kāna manaʻo maʻemaʻe: he pōʻino wale ka ʻepekema.


Roberto da Silva Rocha, professor universitário e cientista político

Nenhum comentário: