ናይ ምዕቃን ጸገም

ናይ ምዕቃን ጸገም

ቅድሚ ምምስራት ሳይንሳዊ ኣወንታዊነት፡ ኣብ መንጎ ተመራመርቲ ስነ-ፍልጠት ብዛዕባ ዋጋ ክልሰ-ሓሳብን መትከል ኢማንንስን ዲዱክቲቪዝምን ምድንጋር ነይሩ፡ እዚ ድማ ፍቱው ጨንፈር ተመራመርቲ ስነ-ፍልጠት ስነ-ፍልጠት ኮይኑ፡ ሳይንሳዊ ፍልጠት ኣብ መንጎ ክልሰ-ሓሳባት፡ ሳዕቤናት፡ ክልሰ-ሓሳባትን መትከላትን ብተግባር ኣብ ቤተ-ፈተነ፡ ብዘይ ርክብ ሰብ፡ ነቲ... ክልሰ-ሓሳባት ኣብ ቁጽጽር ዝግበረሉ ሃዋህው፡ ከም ንኣብነት፡ ንመሰረታትን ጠንቅታትን ምንቅጥቃጥ ምድሪ ንምርግጋጽ ምንቅጥቃጥ ምድሪ ምብዛሕ?

ስለዚ እቲ ኣብ መንጎ ኢማነንቲስትን ተሞክሮኣውያንን ዝግበር ክትዕ ክቕጽልን ክልቲኦም ነንሕድሕዶም ክመላላኡን እዩ ምኽንያቱ ንኽልቲኦም ዝኸውን ጸገም ስለዘሎ ጥራይ መሳርሒ ቴክኒካዊ መለክዒ ብምትእትታው ክፍታሕ እዩ ተባሂሉ ዝተሓሰበ፣ ብዝተዓቀነ መዐቀኒ መሳርሒታት ክውንነት ምዕዛብ፣ ኣብ ክንዲ ምርኣይ፣ ምስማዕ፣ ምጥዓም፣ ምትንኻፍ ምጥቃም ሙቐት ንምዕቃን፣ ናይ ሓደ ንጥረ ነገር ኣሲድነት ታይትሬተር ንመልሓስን ጣዕምን ንምትካእ፣ እቲ ሰዓት ንጊዜ ንምዕቃን እዩ ተኣታትዩ። ኣዝዩ ብልክዕን ብክፋላትን ኣብ ፕላንክ ስኬል፡ በቲ ካልእ ወገን ድማ ኣብ ስነ-ፍልጠታዊ ሚዛን እውን፡ እቲ ኣውጉስት ኮምት ክፈትሖ ዝሓሰቦ ጸገም ምዕቃን ግን ምስቲ ናይ ሃይዘምበርገር ናይ ዘይርጉጽነት መትከል ዳግማይ ተራእየ።

ናይ ሃይዘምበርገር ናይ ዘይርጉጽነት መትከል ዝኾነ ይኹን ልክዕን ልክዕን መለክዒ ናይ ዝኾነ ነገር ምርካብ ከምዘይከኣል ዝብል ሕቶ መለሶ፣ ምኽንያቱ እቲ መዐቀኒ መሳርሒ ነቲ ዝዕቀን ነገር ይዕንቅፎ፣ ንጽሬት ናይቲ መለክዒ ይቕይሮ፣ ንኣብነት ሓደ መለክዒ ሙቐት ነቲ መለክዒ ንምምዝጋብ ኣብ ሚዛን ሙቐት ክበጽሕ የድልዮ፣ ከምኡ ብምግባሩ ድማ ንሙቐት ናይቲ ዝተዓቀነ ነገር ይቕይሮ።

ብተመሳሳሊ እቲ ተመራማሪ ኣብ ሓደ ናይ ርእይቶ ዳህሳስ ዝተኣከበ መለክዒታት ኢዱ የእቱ፣ ብሰንኪ ምሁራዊ ድሕረ ባይታኡ፣ እምነቱ፣ ባህሉ ነቲ ባየስያዊ ወገናውነት ይጸልዎ፣ ከምቲ ኣብ ጸገም ናይቲ ስነ-ማሕበረሰብ-ምሁር ስነ-ሰብ ማሊኖቭስኪ ኣብቲ ንመጽናዕቲ ንትርጉም ማሕበራዊ ባህርያት ነበርቲ ባህልታት ደሴታት ትሮብሊንድ ንጹር ዝነበረ።

ጸገም ህላወ ነገራት

ብዙሓት ነገራት ብቐጥታ ክረኣዩ ኣይክእሉን እዮም፣ ከም ኣቶማት፣ ኤሌክትሮናት፤ ካልኦት ድማ ፈጺሞም ኣይክረኣዩን እዮም፡ ከም ሙቐት፡ ኣየር፡ ንፋስ፡ ሓይሊ፤ ገሊኦም ከይተራእዩ ጥራሕ እዩ ክስመዓካ ዝኽእል፤ ካልኦት ድማ ፈጺሞም እኳ ኣይክስምዑን እዮም፡ ከም ፎቶናት፡ ማግኔታዊ ፊልድ፡ ግዜ።

ንሓደ ሳይንቲስት ኣዝዩ ዘይጠቅም ሕቶ፡ ኣሎ ድዩ?

ሓደ ነገር ኣሎ ድዩ የለን ንዝብል ሕቶ መልሲ ኣገዳስነት የብሉን፤ ክሳብ ውልቃውን ስነ-ኣእምሮኣውን፡ ወይ ሃይማኖታዊ፡ ወይ ፍልስፍናዊ እምነትና ጥራይ እዩ።

ነዚ መትከል ዘይምስምማዕ ጸገም ህላወ ነገራት ናብ ካልኦት ጽላታት ህይወት ከነስፍሖ ንኽእል ኢና፣ ምኽንያቱ ኩሉ ክህሉ ይኽእል እዩ ኢልና እንኣምኖ ብሰንኪ ግዝያዊ ሸነኽን ቦታዊ ሸነኽን ኣብ ኣድማስ ብቐጥታ ክርአ ወይ ከይተረፈ ክረጋገጽ ስለዘይክእል። በዚ ኸኣ ንሰብኣዊ ህዋሳትናን ንባህላዊ እምነታትናን እቶም ክልተ ኣብስትራክት ኣምር ዘለኣለምነት (መጀመርታን መወዳእታ ዘይብሉን ደረት ኣልቦ ግዜ)ን ዘይውዳእን (ክዕቀን ዘይክእል) ዘይፍለጡ እዮም።

Roberto da Silva Rocha, professor universitário e cientista político